Alzheimer'ın ilacı cidden bulundu mu?

Haber, hasta yakınlarını ve Alzheimer’dan korkan herkesi sevindirdi. Ne var ki konunun uzmanı nörologlara göre bu sevinç “karşılıksız bir sevinç”! Çünkü ilacın hastalığı tedavi edebileceği yönünde henüz hiçbir güvenilir bilimsel çalışma mevcut değil. İşte konunun uzmanlarının görüşleri ve Alzheimer ile ilgili bilmek isteyebileceğiniz her şey...

YAŞLANAN toplumların en önemli sorunlarından biri ALZHEİMER HASTALIĞI’nın yaygınlaşmasıdır. Yaşlanan veya ailesinde yaşlı büyüğü olan herkesi ilgilendiren bu hastalıkta karşılaşılan sorunlar hasta için de yakınları için de son derece üzücü olabilmektedir. Hastaların yaşadığı bellek kaybı, davranış değişiklikleri, kişilik farklılaşmaları dayanılması güç noktalara varabilmektedir. Ve zaten bu yüzden de medya, Alzheimer hastalığı ile ilişkili haberlere her zaman geniş yer ayırmaktadır.

Hastalık, geçtiğimiz günlerde yeniden gündemdeydi. Nedeniyse tedavide başarılı olduğu ileri sürülen bir ilaçtı. İlaç, romatoloji uzmanlarının yıllardır kullandıkları, bağışıklık sistemi üzerinden etki gösteren bir moleküldü. Söz konusu televizyon haberinde ilacın sadece romatizmal hastalıklarda değil Alzheimer hastalarında da çok iyi sonuçlar verebileceği hatta hastalığı tedavi bile edebileceği ileri sürülüyordu. Haber, hasta yakınlarını ve Alzheimer’dan korkan herkesi sevindirdi. Ne var ki konunun uzmanı nörologlara göre bu sevinç ”karşılıksız bir sevinç”, ”bir yanılgı” ,“bir yanlış bilgilendirilme”den ibaretti! Çünkü ilacın hastalığı tedavi edebileceği yönünde henüz hiçbir güvenilir bilimsel çalışma mevcut değildi...

DR.KAPTANOĞLU NE DİYOR?

Konunun uzmanlarında birinin, Dr. Gülüstü Kaptanoğlu’nun sizleri aydınlatmak amacı ile gönderdiği önemli bir bilgi notunu paylaşmak istedim. Konu uzmanlık alanımın dışında ama ailenizde Alzheimer hastası varsa, ben sizin yerinizde olsam bu yeni mucize ilacı kullanmadan önce Gülüstü hocanın notunu dikkatle okur, kararımı daha sonra veririm. İşte Dr. Kaptanoğlu’nun görüşleri:

“Son günlerde bir televizyon haberi aracılığı ile Alzheimer hastalığını iyileştiren iğne olarak lanse edilen ilaç aslında romatoid artrit hastalığının tedavisinde yıllardır cilt altı enjeksiyonlar şeklinde uygulanan Etanercept (Enbrel) isimli ilaçtır. Romatizmal hastalık tedavisinde de olası yan etki yelpazesinin geniş olması nedeniyle uzmanlarca ve çok dikkatle kullanılması gereken bu ilaç bağışıklık mekanizmalarında değişikliğe yol açar. En korkulan yan etkileri lenfoma, tüberküloz ve beyinde mültipl skleroz hastalığı benzeri plakların oluşması anlamına gelen demiyelinizan hastalıktır.”

DAHA ÖNCE DE DENENDİ

“Etanercept, Ocak 2008’de bir vaka bildirimi ve onu takip eden bazı gazete ve internet haberleri ile birçok hasta yakınının gündemini işgal etmişti. Daha önce de Aspirin ile akraba bu tür ilaçlar Alzheimer’ı önlemek ya da iyileştirmek için denenmiş ama klinik çalışmalarda yüz güldürücü sonuçlar alınmamıştı. Etanercept de TNF alpha (tümör nekroz faktörü) adıyla bilinen maddeye bağlanan ve bunu etkisiz hale getiren çok daha kuvvetli bir iltihap önleyici. Bu tedaviyi Alzheimer için geliştiren hekimler, bu ilacın enseye özel bir yöntemle enjekte edilmesi halinde beyne geçişinin daha iyi olduğunu ileri sürmekteler. Bu tedaviyi yapan grubun bildirilerine göre bazı hastalarda enjeksiyonun yapılmasından sonra dakikalar içinde bir zihin açılması yaşanıyor, hatta internette bu tedavinin videolarını bile izlemeniz mümkün. Bu tedaviden sonraki altı ay içinde toplam zihinsel profilde iyileşme de bildirilmiş ancak bu bildirilerin yöntemleri bilimsel standartlara uygun değil. İlacın uygulanma biçimi de birçok araştırıcı tarafından tartışmalı bulunuyor; ayrıca beyne geçiş için bu yöntemin yeterli olduğu da kanıtlanmamış.”

YETERLİ BİLİMSEL ÇALIŞMA YOK!

Dr. Gülüstü Kaptanoğlu’nun notu oldukça uzun. Ben bir bölümünü daha (kısaltarak) size aktarıyorum...
“Bir ilacın etkinliğinin kanıtlanması için kontrollü bilimsel araştırmalar gereklidir. Bunun amacı yanıltıcı olabilecek plasebo (yalancı ilaç) etkisinin ayırt edilmesidir. Çünkü tedavilerin psikolojik iyileştirici etkileri de vardır. Söz edilen ilaç Etanercept’in Alzheimer hastalığında bu tür bir çalışma ile kanıtlanmış bir faydası geçen 5 yıl içinde gösterilmemiş. Başlatıldığı ilan edilen çalışmalardan sadece John Hopkins Üniversitesinde yapılan çalışma “faydası yok” sonucunu ilan ederken, başka tamamlanmış ve fayda bildirmiş güvenilir çalışma yok. Bu da dünyada ve Türkiye’de genelde tüm nöroloji camiası ve özelde Alzheimer camiasının bu ilacı bir tedavi olarak kabul etmemesine yol açmıştır. Alzheimer hastalığının teşhis ve tedavisini başta nörologlar olmak üzere, alanla ilgili psikiyatrlar, özellikle geropsikiyatrlar ve geriatri uzmanları yapar. Alzheimer hastalığı beyin cerrahisinin teşhis ve tedavisi alanında değildir.”

YETERLİ KANIT DA YOK!

“Mucize görüldüğü söylenen hastalara gelince: Alzheimer ve diğer demansı olan hastalarda çok çeşitli nedenlere bağlı dalgalanmalar görülebilir. Mesela enfeksiyon, susuzluk, uykusuzluk ya da ilaç yan etkisi yüzünden kötüleşen bir hasta, bu durumların tedavisi ile anlamlı iyileşme gösterebilir.  Mevcut lisansı olan demans ilaçları, uyku düzenleyiciler, kafa karışıklığı ya da hezeyanları tedavi eden ilaçlar da bazı hastalarda dramatik etkilere yol açabilir. Kaldı ki bu iğne ile gerçekleştiği öne sürülen dakikalar içinde düzelme, ilacın etki mekanizmasına da, hastalığın işleyiş mekanizmasına da uymamaktadır.”

BAKANLIĞIN ONAYI YOK

Gülüstü Hoca çok önemli bir noktayı da hatırlatıyor...
“Ne dünyada ne Türkiye’de bu ilacın Alzheimer tedavisinde kullanılmasına onay vermiş resmi bir kurum yokken, Sağlık Bakanlığı’nın izni olduğu iddiası ile Alzheimer hastalarında tecrübe edilmesi kaygı verici. Sağlık Bakanlığı’nı, eğer varsa, bu izin konusunda açıklama yapmaya davet etmek de bizim hastalarımıza karşı görevimiz. Üstelik Alzheimer hastaları kendi kararlarını verecek zihinsel durumda olmadıkları için onlara deneysel tedavi uygulamanın çocuklara deneysel tedavi uygulamaktan farkı yok. Tabii ki yeni ilaç keşfi için bilimsel çalışmalarda bazı ilaçlar denenebilir, ama bunlar güvenilir kurumlarda, etik komite izinleri ve ailelerden bilgilendirilmiş onam alındıktan sonra yapılmalıdır. Umudun az olduğu bu tür kronik hastalıklar maalesef umut tacirliğine çok açık- bize düşense tam bir tedavi bulunana kadar, Alzheimer ve benzeri hastalıklardan mustarip hastalarımıza ve yakınlarına mümkün olan en güvenilir tıbbi önerilerde bulunup, daha da önem taşıyan sosyal ve psikolojik desteği eksiksiz vermek.”
İşin uzmanının görüşleri bunlar. Bu “ mucize” tedavi(!) ile ilgili kararınızı vermeden önce çok iyi düşünmenizde ve  sadece ”nöroloji uzmanlarını” dinlemenizde fayda var bence.

Türk Nöroloji Derneği ne düşünüyor

TÜRK Nöroloji Derneğinin bu konuda yaptığı açıklama şu:
“Geçtiğimiz günlerde medyada yer alan ve Alzheimer hastalığını iyileştirdiği iddia edilen ve  ‘Alzheimer iğnesi’ adıyla duyurulan uygulamanın hiçbir şekilde tıbbi geçerliliği yoktur ve bilimsel bir temele dayanmamaktadır. Bu haberler tamamen ticari amaçlarla hazırlanmaktadır ve kamuoyunu yanlış yönlendirmektedir.
Alzheimer hastalığının tedavisi konusunda dünya çapında pek çok çalışma yapılmaktadır ve bu konuda dünyaca kabul gören tedaviler halkımızın hizmetine sunulmaktadır. Ancak Alzheimer hastalığında ‘ense içerisine iğne’ şeklinde kabul görmüş bir tedavi biçimi bu kapsam içine kesinlikle girmemektedir. Tam aksine bu tür bir uygulama beyin iltihabına, kol-bacak felcine ve daha birçok soruna yol açabilir. Hasta ve hasta yakınları bilimsel temele dayanmayan ve umut tacirliğine soyunan hiçbir yönteme itibar etmemeli ve mevcut tedavi yöntemlerini uygulamaya devam etmelidir.”