Dünyanın en büyük mozaik müzesi Gaziantep'te

Gaziantep'te eski Tekel içki fabrikasının yerine kurulan ve sergilenen yaklaşık bin 700 metrekarelik mozaik ile dünyanın en büyük mozaik müzesi konumuna gelen “Zeugma Mozaik Müzesi”nin resmi açılışı, yarın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılacağı törenle gerçekleşecek.

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından 2008 yılının Nisan ayında inşasına başlanan müze, toplam 50-55 milyon dolarlık yatırımla tamamlandı.

Müzede, Nizip ilçesinde Fırat Irmağı kıyısında yer alan Zeugma Antik Kenti'nden çıkarılarak, şu ana kadar restorasyon ve konservasyonu tamamlanan yaklaşık bin 700 metrekarelik mozaik, ziyaretçilerin izlenimine sunuluyor. Cumhuriyet tarihinin en büyük müzesi olan Zeugma Mozaik Müzesi, dünyanın en büyük mozaik müzesi kabul edilen Tunus'taki Bardo Müzesi'nin bu unvanını da elinden aldı.

Toplam 30 bin metrekarelik kapalı alanda kurulan müzede, 3 kattan oluşan yaklaşık 7 bin 75 metrekarelik sergi salonları bulunuyor. Bodrum katta hamam mozaikleri ve M.S. 1. yüzyıla ait ünlü savaş tanrısı Mars heykeli, giriş katta Fırat kenarındaki villalarda bulunan mozaikler yer alıyor. Kazılarda çıkarılan Poseidon ve Euphrates ikiz villaları, mozaikler, duvar resimleri, çeşmeler, sütunlar ve duvarlar orijinal pozisyonlarında ve kazıda ele geçtiği boyutları ile yerlerine yerleştirilmiş durumda.

ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ / FOTO GALERİ

“DEFİNE AVCILARININ VERDİĞİ ZARAR”

İkinci katın birinci bölümünde “Çingene Kız” olarak adlandırılan ve simge haline dönüşen Mainad mozaiği için yapılan özel oda dikkat çekiyor. Labirent şeklinde dizayn edilen odanın duvarında, kaçakçılar tarafından büyük oranda tahrip edilen Mainad mozaiği yer alıyor. İkinci katta, Doğu Roma dönemi kilise mozaiklerinin yanı sıra M.S. 6. yüzyıla kadar devam eden mozaikler sergileniyor.

Müzenin birçok bölümünde eski eser kaçakçıları ve define avcılarının mozaiklere verdiği zararın boyutları da vurgulanıyor. “Dionysos'un Düğünü” mozaiğinde olduğu gibi çalınan bölümün fotoğrafları, eksik olan kısma yansıtılarak parçalarının bugüne kadar bulunmadığına dikkat çekiliyor.

18 Temmuz'da ziyarete açılan müzeye, yerli turistin yanı sıra İtalyan, Fransız, Alman ve Japon turistler büyük ilgi gösteriyor.

“YILDA 5 MİLYON TURİST HEDEFLİYORUZ”

Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Asım Güzelbey,  yaptığı açıklamada, müzenin hikayesinin kitaplara girecek kadar önemli olduğunu ifade ederek, eskiden bir rakı fabrikası olan ve kapandıktan sonra tinercilerin meskeni haline gelen bir binanın bugün kültüre hizmet eden muhteşem bir esere dönüştüğünü söyledi.

Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'a katkılarından dolayı teşekkür eden Güzelbey, “Burası rakı fabrikasından müzeye dönüşüm aşamasında çok büyük uğraşlar verildi. Mahkemelere gidildi, davalar açıldı, protestolar edildi. Ama sonuçta Gaziantep ve Türkiye muhteşem bir eser kazandı. 30 bin metrekare alan üzerine kurulu, Cumhuriyet tarihinin en büyük müzesi. Burası yapılana kadar dünyanın en büyük mozaik müzesi Tunus'un Bardo şehrindeydi, orada bin 500 metrekareye yakın mozaik sergilenmekteydi” dedi.

Müzenin, Gaziantep ve Türkiye'nin turizm potansiyeline çok büyük katkısı olacağını vurgulayan Güzelbey, şöyle konuştu:

“Hedefimiz Gaziantep'e 1 milyon ziyaretçiydi, müzeyi açtıktan sonra senede 5 milyona çıkardık. Bu kentte en az 50 bin kişiye yeni istihdam demektir. Sanayi kenti Gaziantep son 7-8 yılda kültür ve turizmde de büyük atak yaptı, bir cazibe merkezi oldu. Bunun son noktası da açılışı yapılacak olan Zeugma Mozaik Müzesi olacak.”

“ÜNLÜ MOZAİK KIZ MI ERKEK Mİ?”

Gaziantep Büyükşehir Belediyesinin, Özelleştirme İdaresi tarafından ihaleye çıkartılan TEKEL'in rakı fabrikasının arsasını satın aldığını, buraya müze binasını yaparak Kültür ve Turizm Bakanlığına devrettiğini hatırlatan Güzelbey, müzenin arsa, restorasyon ve renovasyon, tefriş ve tanzim işleriyle birlikte toplam 50-55 milyon dolarlık yatırımla Türkiye turizmine büyük katkı sağlayacak bir eser haline getirildiğini kaydetti.

Zeugma Mozaik Müzesi'ndeki en ünlü mozaiğin “Çingene Kızı” olarak bilinen Mainad olduğunu ifade eden Güzelbey, “Mozaiği ilk bulan arkeolog arkadaşın deyimiyle bu Çingene Kızı. Aslında bunun kız mı erkek mi olduğu tartışılıyor. Bazıları bunun Büyük İskender olduğunu söylüyor. Ama ne olursa olsun bizim mozaiklerimizin simgesi, hatta Gaziantep'in simgesi oldu. Bunun için de ona özel bir mekan tasarlandı” dedi.

En ünlü mozaiklerden birisinin de “Dionysos'un Düğünü” sahnesi olduğunu, 1997 yılında korunmak için kazı alanında demir kafes içine alındığını, ancak hırsızların tünel kazarak mozaiğin düğün sahnesini çaldığını belirten Güzelbey, “Kalan kısmını müzede sergiliyoruz. Boş olan yere görüntüsünü yansıtıyoruz. Ziyaret edenlere, 'bunun bir kısım çalındı, her neredeyse sahibi getirsin asıl sahibine teslim etsin' diye bir mesaj vermeye çalışıyoruz” dedi.

“RESTORASYON ÇALIŞMASINI TÜRK EKİP YAPTI”

İl Kültür ve Turizm Müdürü Salih Efiloğlu da açıklamasında, 36 bin metrekarelik alana sahip müzede 5 konferans salonu, depo, arşiv, kütüphane, hatıra eşya satış reyonları, çocuk sanat atölyesi, otopark ve arkeolojik eserler restorasyon merkezi de bulunduğunu ifade ederek, ışıklandırma ve güvenlik açısından dünya standartlarında ileri teknoloji kullanıldığını anlattı.

Zeugma Antik Kenti'nde kurtarma kazılarının devam ettiğine dikkati çeken Efiloğlu, bu kazılar sırasında çıkartılarak müzeye kazandırılan mozaiklerin toplam alanının 2,500-2,600 metrekare olduğunu bildirdi.

Şu anda restorasyonu tamamlanan 1,600-1,700 metrekarelik mozaiğin müzede sergilendiğini belirten Efiloğlu, “Burada şu anda 2,500-2,600 metrekareyi bulan restorasyon ve konservasyon tamamlanmak üzere. En kısa sürede hepsi sergilenecek. Ama bölgede kazılar devam ediyor, muhteşem mozaikler çıkıyor. Bunların da sergilenmesi gerekiyor” dedi.

Müzede M.S. 1. yüzyıldan 6. yüzyıla kadar mozaik bulunduğunu, Roma dönemi mozaiklerinin kronolojik sıraya göre ve kazı alanındaki doğal haliyle sergilendiğini anlatan Efiloğlu, restorasyon çalışmasının tamamı Türk ekip tarafından gerçekleştirildiğini vurguladı.

Bakanlığın tanıtım yapacağını, kendilerinin de 5-6 dilde web sayfası hazırladığını ifade eden Efiloğlu, şunları söyledi:

“Kültür ve Turizm Bakanımız, müzenin yapımında her türlü desteği verdi. Gaziantep'e 11-12 kez geldi. Temelini bakanımız atmıştı, açılışını da birlikte yapacağız. Gaziantep son yıllarda turizm ve kültür alanında sahip olduğu değerleri iyi tanıtarak, iyi sergileyerek, gün ışığına çıkararak güzel bir ivme kazandı. Bu ivmenin en önemli sonucu ise Zeugma Mozaik Müzesi. Muhteşem bir eser olarak ortaya çıktı. Bu bölge ve Türkiye için çok önemli. Mozaikler bu bölgenin en önemli kültür varlığı. Gaziantep bölgenin bir mozaik merkezi haline geliyor.”

Efiloğlu, resmi açılışı yapılmamasına rağmen şu anda ziyaretçi sayısının çok fazla olduğunu, 18 Temmuz-7 Eylül tarihleri arasında 10 binden fazla turistin müzeye geldiğini sözlerine ekledi.