Erkan Çelebi: Çürük binanın faturası müteahhite ödetilebilir

Erkan ÇELEBİ

Yaptırılacak denetim sonucunda binalarının inşaat kurallarına uygun yapılmadığını tesbit ettiren evsahipleri, savcılığa başvurarak müteahhit, belediye ve kontrol memurları hakkında suç duyurusunda bulunabilir. Bu durumda ev, müteahhide iade edilerek, günün koşullarına göre değer yükselişi de gözönüne alınarak, faiziyle beraber evin bedeli geri alınabilir. Ya da çürük inşa edilen binanın dayanıklı hale getirilmesi için yapılacak masraflar müteahhite ödetilebilir.

MARMARA depremiyle birlikte kaliteli binaların önemi bir kez daha ortaya çıktı. Yapılan çürük inşaatlar yüzünden binlerce insan hayatını kaybetti. Uzmanlar, binalar yapılırken gerekli altyapı çalışmaları yapılarak uygun malzeme kullanılması halinde, deprem felaketinin belki de çok daha az can kaybıyla ve çok daha az hasarlarla atlatılabileceği görüşünde birleştiler.

Binaları yapan müteahhitler malzemeden çaldı, belediyeler görevlerini yapmayıp bu çürük binalara onay verdi. Bir gömlek alırken bile kalitelisini bulmak için mağaza mağaza dolaşan bizler de, başımızı sokacak bir evimiz olsun diye alacağımız ev sağlam mı, çürük mü diye araştırmadık bile... Zaten bu araştırmayı yapabilecek kadar yeterli bilgimiz de yoktu.

Yaşadığımız depremle birlikte ev alırken nelere dikkat etmemiz gerektiğini de öğrendik. Bundan sonra, ev alırken sadece semtinin güzelliğine, büyüklüğüne, gömme dolaplarına ya da çekici seramiklerine değil, öncelikle binanın inşasında kullanılan malzemenin kalitesine ve deprem yönetmeliğine uygun yapılıp yapılmadığına bakmak gerektiği ortaya çıktı.

TESBİT YAPTIRIN

Şayet ev sahibiyseniz, bundan sonra yapmanız gereken şey, evinizin sağlamlığını konrol ettirmek olmalı. Aldığınız evin inşaat kurallarına uygun yapılmadığını tesbit ettirirseniz, savcılığa başvurarak müteahhit, belediye ve kontrol memurları hakkında suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Böylece evi müteahhite iade edip, paranızı geri alabilir ya da dayanıklı hale getirilmesi için yapacağınız masrafları ona ödetebilirsiniz.

Arkadaşımız Faruk Eskioğlu, binaların dayanıksız çıkması durumunda neler yapılabileceğini araştırdı. İstanbul Bilgi Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Uğur Alacakaptan, yeni bir depremi beklemeksizin hemen evlerin kontrol ettirilmesini, çürük olduğu ortaya çıkan binalar için müteahhit, belediye ve kontrol memurları hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulmasını istedi.

EV İADE EDİLEBİLİR

Prof. Dr. İsmet Sungurbey de ev alındıktan sonra 5 yıl içinde müteahhitler aleyhine açılacak bir dava ile sözleşmenin fesh edilerek zararların tazmin edilmesinin yanısıra, tamir masraflarının müteahhite ödettirilebileceğini söyledi.

Sungurbey, Borçlar Kanunu'nun 215'inci maddesi 3'ncü fıkrasına göre bir binanın ayıplı olmasından doğan ve garantiye dayanan davaların mülkiyetin devrinden 5 yıl sonra zaman aşımına uğradığını belirterek şunları söyledi:

‘‘Ayıbın gizli olup sonradan anlaşılması durumunda zaman aşımı, ayıbın anlaşıldığı andan itibaren başlar. Yaptırılacak denetim sonucu binaları çürük çıkan ev sahipleri, ellerindeki belgelerle savcılığa başvurabilir. Bu durumda ev sahipleri satışın feshini isteyip, günün koşullarına göre değer yükselişi de gözönüne alınarak faiziyle beraber evlerinin bedelini geri alabilirler. Ayrıca, sağlam çıkmayan evleri dayanıklı hale getirmek için gereken masraf ve uğranılan her türlü zarar da müteahhitten istenebilir.’’

TESBİT NASIL YAPILACAK?

Binanızın kalitesini ve depreme dayanıklı olup olmadığını inceletmek için İstanbul Üniversitesi'ne bağlı Türk Deprem Vakfı'na başvurabilirsiniz. Vakfın telefonları 0212 38 49-0212 66 55.

Türk Deprem Vakfı'na başvururken binanın projesini de götürmeniz gerekiyor. Proje yoksa kolonların yeri, boyutu, sağlamlığı yeniden tesbit ediliyor. Yeni bir proje hazırlanıyor. Kolonların içinde kullanılan demirler inceleniyor. Daha sonra binanın kolonlarından numune alınarak laboratuarda basınç testi uygulanıyor. Mümkün olduğunca farklı yerlerden numune alınarak dayanıklılık testi yapılıyor. Projenin uygulanıp uygulanmadığına bakılıyor. Daha sonra bina yeniden Deprem Yönetmeliği'ne göre hesaplanıyor. Uygun çıkarsa depreme dayanıklılık belgesi veriliyor. Bu işlemlerin maliyeti de, binada çalışacak eksperin talebine bağlı olarak metrekaresi 2 ile 5 dolar arasında değişiyor. Ayrıca belediyeler ve inşaat mühendisleri odaları da binaların depreme dayanıklılık analizini yapıyor.