Bankalara uyum programı zorunluluğu getiriliyor

Bankalar, PTT, aracı kurumlar, sigorta ve emeklilik şirketleri, karapara aklama ve terörün finansmanıyla mücadele kapsamında iç denetim, risk yönetimi, izleme ve kontrol faaliyetlerine dönük uyum programları hazırlayacak. Risk yönetiminde, müşteri, hizmet ve ülke riskini esas alan tanımlama ve derecelendirme yöntemleri geliştirilecek.

 Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurumu (MASAK) tarafından hazırlanan “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” taslağı son şeklini aldı.

Bankalar Birliği, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Hazine Müsteşarlığı, Türk Katılım Bankaları Birliği, Sermaye Piyasası Aracı Kurumları Birliği, Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği, PTT ve Merkez Bankasının görüşleri doğrultusunda düzenlenen Yönetmelik Taslağının önümüzdeki günlerde Başbakanlığa gönderileceği öğrenildi.

UYUM GÖREVLİLERİ ATANACAK

Yönetmelik Taslağına göre, kalkınma ve yatırım bankaları haricindeki bankalar, sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta ve emeklilik şirketleri ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (Bankacılık faaliyetiyle sınırlı olmak üzere) Uyum Programına tabi olacak.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine dönük risk temelli yaklaşımla oluşturulacak olan uyum programı, “kurum politikası ve prosedürlerinin oluşturulması, risk yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesi, izleme ve kontrol faaliyetlerinin yürütülmesi, uyum görevlisi atanması ve uyum birimi oluşturulması, eğitim faaliyetleriyle iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi” işlemlerini kapsayacak.

Program çerçevesinde yürütülecek risk yönetimiyle izleme ve kontrole ilişkin faaliyetler, yönetim kurulunun gözetim ve sorumluluğunda uyum görevlisi tarafından yerine getirilecek. İç denetim ise teftiş kurulları veya iç denetim birimlerince gerçekleştirilecek.

Yükümlüler, uyum programı kapsamında, işletme büyüklüklerini, iç hacimlerini ve gerçekleştirdikleri işlemlerin niteliğini gözeterek, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin yükümlülüklere uyumu sağlamak amacıyla, müşterilerinin işlemlerini ve hizmetlerini risk temelli bir yaklaşımla değerlendirerek, riskin azaltılmasına dönük bir kurum politikası oluşturacak.

Kurum politikaları, uyum görevlileri aracılığıyla MASAK'a da gönderilecek. Politikalarda sonradan yapılan değişiklikler de, en geç 1 ay içinde Başkanlığa iletilecek.

RİSK YÖNETİMİ

Yükümlüler, kurum politikaları kapsamında, yükümlünün maruz kalabileceği risklerin tanımlanması, derecelendirilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi ve azaltılması amacıyla “risk yönetim politikası” oluşturacak.

Bu çerçevede, müşteri, hizmet ve ülke riskini esas alan risk tanımlaması yapılacak. Hizmetler, işlemler ve müşteriler, risklere göre derecelendirilecek ve sınıflandırılacak.

Yüksek derecede riskli müşteri, işlem ya da hizmetlerin izlenmesi ve kontrol edilmesi, ilgili birimleri uyaracak şekilde rapor edilmesi ve gerektiğinde denetlenmesi için uygun işleyiş ve kontrol kurallarının geliştirilmesi, risk tanımlama ve değerlendirmeyle risk derecelendirmesi ve sınıflandırma yöntemlerinin, örnek olaylar ya da gerçekleşen işlemler üzerinden tutarlılıklarının ve etkinliklerinin sorgulanması, varılan sonuç ve gelişen koşullara göre değerlendirilip güncellenmesi, sonuçların da düzenli aralıklarla yönetim kuruluna raporlanması, risk yönetiminin diğer faaliyet konuları olacak.

Yükümlüler, yüksek derecede riskli gruplar için de, işlemler ve müşterilerin sürekli olarak izlenmesine yönelik prosedürler geliştirecek. İş ilişkisine girilmesini, mevcut ilişkinin sürdürülmesini ya da işlemin gerçekleştirilmesini bir üst seviye görevlisinin onayına bağlayacak. Aynı şekilde işlemin amacı ve işleme konu mal varlığının kaynağı hakkında mümkün olduğu ölçüde bilgi edinecek.

İZLEME VE KONTROL

Yükümlüler, kurum politikası kapsamında, işletme büyüklüklerini, iş hacimlerini ve gerçekleştirdikleri işlemlerin niteliğini gözeterek, izleme ve kontrol faaliyetinde bulunacak.

Bu çerçevede, asgari düzeyde, yüksek risk grubundaki müşteri ve işlemler ile riskli ülkelerde gerçekleştirilen işlemler izlenip, kontrol edilecek. Karmaşık ve olağandışı işlemlerin takibi, belirlenecek tutarların üzerindeki işlemlerin müşteri profili ile uyumlu olup olmadığı ve yeni sunulan ürünler ve teknolojik gelişmeler nedeniyle suiistimale açık hale gelebilecek hizmetlerin risk odaklı olarak kontrolü de, izleme ve kontrol faaliyetleri kapsamında yürütülecek.
Yükümlüler, uyum programının yürütülmesi amacıyla uyum görevlisi atayacak. Uyum görevlileri TC vatandaşı olacak, kamu haklarından mahkum bulunmayacak ve Taslakta sıralanan diğer şartları taşıyacak.

Yönetim Kurulu, işletme büyüklüğü, işlem hacmi, şube ve personel sayısı ile karşılaşılabilecek riskleri göz önünde bulundurarak, uyum görevlisine bağlı, uyum birimi de kurabilecek.

EĞİTİM VE İÇ DENETİM

Yükümlüler, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadele kapsamında, personeline eğitim verecek.
Uyum programının bütününün etkinliği ve yeterliliği de iç denetimle takip edilecek.

İç denetim faaliyeti kapsamında gerçekleştirilen çalışmalara ilişkin olarak, yükümlünün yıllık işlem hacmi, toplam personel, toplam şube, acente ve bağlı birimlerinin sayısı, denetlenen şube ve birim sayıları, bu birimlerde yapılan denetimlerin tarihleri, toplam denetim süresi, denetimde çalıştırılan personel ve denetlenen işlem adedine ilişkin bilgileri içeren istatistikler de, her yılın Mart ayı sonuna kadar uyum görevlisi tarafından MASAK'a bildirilecek.

UYUM PROGRAMI 3 AY İÇİNDE OLUŞTURULACAK

Yönetmelik Taslağına konulan geçici bir maddeye göre, yükümlüler, Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 30 gün içinde uyum görevlisi atayacak.
Yükümlüler, uyum görevlilerini atadıkları tarihten itibaren de en geç 3 ay içinde uyum programlarını oluşturacak.