Emekli işçi işten ayrılırsa tazminat alabilir mi?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 17, 2007 00:00
Ülkemizde emekli aylıklarının düşüklüğü, erken yaşlarda emeklilik gibi nedenlerle birçok emeklimiz çalışmaya devam etmektedir. Sosyal güvenlik destek primi ödenerek veya kaçak olarak çalıştırılan bu kişiler "ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık halleri" hariç tazminatı hak eder.
ÜLKEMİZDE emekli aylıklarının düşüklüğü, erken yaşlarda emeklilik vb. nedenlerle birçok emeklimiz çalışmaya devam etmektedir. Mevcut uygulamada emekli aylığı alanlar, sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaları halinde emekli aylıkları da kesilmemektedir. Bu durum beraberinde çok sık karşılaştığız iki soruyu da gündeme getirmektedir.
Emekli işçi işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir mi?
Kıdem tazminatı tek maddeli ve halen yürürlükte olan eski 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Sözkonusu kanun hükmünde kimlerin hangi durumlarda kıdem tazminatına hak kazanacaklarına yer verilmiştir. Buna göre belirleyici olan, işçinin en az bir yıllık kıdeminin olmasıdır. Bu bir yıllık kıdemin hesabında ise işverene ait farklı işyerlerindeki çalışma sürelerinin toplamı dikkate alınmaktadır.
Diğer taraftan işçinin iş sözleşmesi, işverence "ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık halleri" hariç, sağlık ve zorlayıcı sebepler ile tutukluluk/hükümlülük sebepleriyle sona erdirildiğinde işçi kıdem tazminatını hak eder. Yine, işçi de iş sözleşmesini sona erdirebilir. İşçi iş sözleşmesini, ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık, sağlık ve zorlayıcı sebeplerle sona erdirdiğinde de kıdem tazminatına hak kazanır.
Askerlik, ölüm, kadın işçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrılması, yaşlılık aylığı bağlanması sebepleriyle iş ilişkisinin sona ermesi de kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmektedir.
Görüldüğü üzere, kıdem tazminatı ödenmesinde yukarıdaki şartların varlığı halinde "emekli işçi" olmanın bir engeli bulunmamaktadır. Yani, iş ilişkisinin yukarıda belirtilen şekilde sona ermesi durumunda işçi emekli de olsa kıdem tazminatını hak eder. Emeklilik kıdem tazminatı alınmasına engel değildir.
Emekli işçi, işten ayrıldığı zaman işsizlik ödeneği alabilir mi?
Hem emekli aylığı alan hem de sosyal güvenlik destek primi ödeyerek hizmet akdi ile çalışmasını sürdüren emekli işçinin iş sözleşmesi kendi istek ve iradesi dışında sona erdiğinde, arana yasal koşullar sağlanmış olsa bile işsizlik parası alamaz. Zira İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 46.maddesine göre, "...sosyal güvenlik kuruluşlarından yaşlılık aylığı alıp da sosyal güvenlik destek primi ödeyerek yada ödemeksizin çalışanlar..." işsizlik sigortası kanunu kapsamına alınmamışlardır. Ayrıca Kanunun 52. maddesine göre de, işsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilenlerin aldıkları işsizlik paraları da kesilmektedir. Netice itibariyle, emekli aylığı alarak çalışmalarını sürdüren sigortalı işçiler, kendi istek ve iradeleri dışında işten çıkarıldıklarında işsizlik parası alamamaktadırlar.
Emekli işçi işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir mi?
Kıdem tazminatı tek maddeli ve halen yürürlükte olan eski 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Sözkonusu kanun hükmünde kimlerin hangi durumlarda kıdem tazminatına hak kazanacaklarına yer verilmiştir. Buna göre belirleyici olan, işçinin en az bir yıllık kıdeminin olmasıdır. Bu bir yıllık kıdemin hesabında ise işverene ait farklı işyerlerindeki çalışma sürelerinin toplamı dikkate alınmaktadır.
Diğer taraftan işçinin iş sözleşmesi, işverence "ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık halleri" hariç, sağlık ve zorlayıcı sebepler ile tutukluluk/hükümlülük sebepleriyle sona erdirildiğinde işçi kıdem tazminatını hak eder. Yine, işçi de iş sözleşmesini sona erdirebilir. İşçi iş sözleşmesini, ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık, sağlık ve zorlayıcı sebeplerle sona erdirdiğinde de kıdem tazminatına hak kazanır.
Askerlik, ölüm, kadın işçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrılması, yaşlılık aylığı bağlanması sebepleriyle iş ilişkisinin sona ermesi de kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmektedir.
Görüldüğü üzere, kıdem tazminatı ödenmesinde yukarıdaki şartların varlığı halinde "emekli işçi" olmanın bir engeli bulunmamaktadır. Yani, iş ilişkisinin yukarıda belirtilen şekilde sona ermesi durumunda işçi emekli de olsa kıdem tazminatını hak eder. Emeklilik kıdem tazminatı alınmasına engel değildir.
Emekli işçi, işten ayrıldığı zaman işsizlik ödeneği alabilir mi?
Hem emekli aylığı alan hem de sosyal güvenlik destek primi ödeyerek hizmet akdi ile çalışmasını sürdüren emekli işçinin iş sözleşmesi kendi istek ve iradesi dışında sona erdiğinde, arana yasal koşullar sağlanmış olsa bile işsizlik parası alamaz. Zira İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 46.maddesine göre, "...sosyal güvenlik kuruluşlarından yaşlılık aylığı alıp da sosyal güvenlik destek primi ödeyerek yada ödemeksizin çalışanlar..." işsizlik sigortası kanunu kapsamına alınmamışlardır. Ayrıca Kanunun 52. maddesine göre de, işsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilenlerin aldıkları işsizlik paraları da kesilmektedir. Netice itibariyle, emekli aylığı alarak çalışmalarını sürdüren sigortalı işçiler, kendi istek ve iradeleri dışında işten çıkarıldıklarında işsizlik parası alamamaktadırlar.