İHH Mavi Marmara için UCM'ye başvurdu

İsrail'in Gazze yolundayken müdahale ederek, 9 kişinin ölümüne neden olduğu Mavi Marmara olayında, Uluslararası Ceza Mahkemesi devreye girdi.

Mavi Marmara'nın resmen kayıtlı olduğu Komor Adaları, Mayıs 2013'te Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne İsrail devleti aleyhine dava açılması için resmen başvurdu. Uluslararası Mahkeme, Komor Adaları'nın başvurusu eylül ayında "görüşülebilir" bulduğunu açıkladı.

Bu kararın ardından da, olay sırasında Mavi Marmara gemisiyle Gazze'ye yardım taşıyan İnsani Yardım Vakfı (İHH) da Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne davaya müdahil olmak üzere resmen başvuruda bulundu. İHH tarafından yapılan açıklamada, şöyle denildi:

"İHH, Mavi Marmara gemisine 2010'da saldırı düzenleyen İsrail hakkında, Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde açılan davada müdahil olmak için başvuruda bulundu.Mavi Marmara'nın bayrak devleti olan Komor Adaları'nın Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde İsrail'e açtığı dava başvurusu kabul edilmişti. Roma statüsüne taraf olan Komor Adaları'nın bu başvurusu mahkemece kabul edilmiş ve İsrail hakkında hukuki süreç başlamıştır. Şehit yakınları ve mağdur insani yardım gönüllüleri İsrail'e karşı Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde açılan bu dosyaya mağdur başvurularını gerçekleştirmiştir.İHH adına mahkemeye dilekçeyi, İHH başkanvekili Hüseyin Oruç, Gülden Sönmez ve Rabia Yurt’tan oluşan hukuk heyeti sundu."

TÜRKİYE, UCM'YE TARAF DEĞİL
Türkiye ve İsrail, UCM'nin kuruluşunu gerçekleştiren Roma antlaşmasına taraf değil. Ancak Komor Adaları anlaşmaya resmen taraf.
UCM'nin davayı kabul etmesi için şu üç şarttan birinin gerçekleşmesi gerekiyor:

* BM Güvenlik Konseyi'nin Mahkeme'ye suç duyurusunda bulunması,
* Olayın Roma Antlaşmasına taraf olan ülkelerden birinin toprağında gerçekleşmesi,
* Ya da, hakkında dava açılan ülkenin, Roma Antlaşmasına taraf olmasa bile, davanın görülmesine izin vermesi.

Mavi Marmara gemisi Komor Adaları'na kayıtlı olduğundan, gemide meydana gelen olay, uluslararası hukuk uyarınca Komor Adaları toprakları üzerinde meydana gelmiş sayılıyor. Dolayısıyla, UCM'yi oluşturan Roma Antlaşmasına taraf olan Komor Adaları'nın bu konuda dava açma hakkı bulunuyor.

TÜRKİYE İLE İSRAİL HALA ANLAŞAMADI
Türkiye ve İsrail, Mart 2013'te ABD Başkanı Barack Obama'nın araya girmesiyle, Mavi Marmara konusunda bir ön uzlaşmaya varmışlardı. Uzlaşma çerçevesinde İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Başbakan Erdoğan'dan Mavi Marmara'da yaşananlar nedeniyle resmen özür dilemişti.

Ön anlaşmada ayrıca şu unsurlar yer alıyordu.

- İlişkilerin normalleştirilmesi için adımlar atılacak, büyükelçiler yeniden görevlerine dönecek.
- Türkiye, Mavi Marmara operasyonuna katılan askerlerle ilgili suçlamaları geri çekecek.
- İsrail, hayatını kaybedenler için tazminat ödeyecek.
- İsrail’in Gazze dahil Filistin topraklarına malzeme ve insan geçisi üzerindeki sınırlamalara yönelik hafifletme adımları sürecek.
- Filistin topraklarındaki insani durumun iyileştirilmesi için iki lider birlikte çalışmaya devam edecek.

TAZMİNAT ANLAŞMAZLIĞI MI?
Ancak ön anlaşmanın üzerinden bir yıl geçmesine rağmen, taraflar tam uzlaşmaya varamadı. İsrail ile Türkiye arasında süren görüşmelerde en sıkıntılı konunun, Mavi Marmara kurbanlarına verilecek olan tazminat miktarı olduğu ifade ediliyor.
Son dönemde, Türk hükümet yetkililerinin söylemlerinde Gazze ambargosunu yeniden gündeme getirmelerinin de, uzlaşmayı geciktirdiği yorumları yapılıyor.