Folat diye bir vitamin

Hücre çekirdeğinin oluşması ve olgunlaşmasında B12 vitamini ile birlikte yaşamsal görevler üstlenen folatı biraz daha iyi tanımak istiyorsanız bu yazıyı okumanızda fayda var!

FOLAT, güncel besinlerin çoğunda bol miktarda bulunur ve 1990’lı yıllardan sonra bazı ülkelerde (ABD) çeşitli besinlere eklenmeye başlanmıştır. Elde edilen bulgular besinleri folat ile zenginleştirme yönteminin çok işe yaradığını göstermektedir. Bunlardan iki tanesi özellikle heyecan vericidir:

Besinlere eklenen folatın bebeklerde bazı doğumsal kusurları önleyebileceğinin anlaşılması,

Besinlere folat ilavesi ile inme (felç) ve kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin azalması.

Amerikan Besin ve İlaç İdaresi (FDA), besinlere eklenen folatın yeni doğanlarda sinir sisteminin bazı doğumsal kusurlarını (nöral tüp defekti) azaltabileceğini onaylamaktadır. Folat ile zenginleştirilmiş besinlerin doğumsal sinir sistemi kusurlarında neredeyse yüzde 20 oranında bir azalma sağlayabileceği belirtilmektedir. Folat ile zenginleştirilebilen besinler ekmek, makarna, mısır ürünleri ve diğer tahıl ürünleridir. İncelemeler besinlere folat ilavesi sonrasında kan folat düzeylerinde ciddi bir artışın sağlanabildiğini, bu artşın kanda homosistein düzeyini yüzde 10-20 oranında düşürebildiğini göstermektedir.

FOLATIN KAYNAKLARI

Folatın en önemli kaynakları karbonhidratlı besinlerdir. Karbonhidratlı besinlerin az tüketilmesini öneren beslenme önerileri, folat tüketimini de azaltabilmektedir. Un ve unlu ürünlere folat eklenmesi, düşük karbonhidratlı beslenmenin oluşturabileceği bu tür sorunların çözümüne de yardımcı olabilir. Özellikle kırmızı et tüketimini arttırarak uygulanan düşük karbonhidratlı diyetlerde (low carb diet) folat eksikliği sonucu kanda homosistein miktarının yükselmesi, önemli bir tehlike haline gelebilir. Damar sağlığına en az kolesterol kadar düşman olan homosisteinin aşırı kırmızı et tüketimi ve yetersiz folat alımı ile kanda fazlaca yükselmesi damar sağlığı için önemli bir tehdit olarak kabul edilmektedir.

ÖNEMLİ GÖREVLERİ VAR

Folat, kırmızı kan hücrelerinin (eritrositler) yapımı, yeni protein üretimi, hücrelerin büyüme ve çoğalması için besinlerle alınması zorunlu bir vitamindir. B6 ve B12 vitaminleri ile birlikte çalışarak hücre ve dokuların yapımında ve sağlığını sürdürmede yaşamsal görevler üstlenir. Folat eksikliğinde kanda ‘homosistein’ artmaktadır. ‘Yeni kolesterol’ olarak da tanımlanan ve en az kolesterol kadar ciddi bir damar düşmanı olan bu maddenin kanda fazlaca artmasının kalp krizi ve inme olasılığını yükselttiği bilinmektedir.

Araştırmalar hamilelikten önceki dönemde ve hamilelik sürecinde alınan folat desteğinin bebeklerde bazı doğumsal sinir sistemi kusurlarını önleyebileceğini göstermektedir. Yeterli ve dengeli beslendiğinizden emin olmak istiyorsanız günlük folat tüketiminizin ne düzeyde olduğunu ciddi olarak izlemeniz gerekiyor. Unutmayın! Folat besinlerle alınması zorunlu olan, vücudunuzun üretemediği yaşamsal bir besin unsurudur.

AKLINIZDA OLSUN

Folat ne yapıyor

Kırmızı kan hücrelerinizde (eritrositler) hemoglobin isimli oksijen taşıyıcısının oluşması için B12 vitamini ile birlikte görev yapar.

Homosisteinin kan seviyelerini azaltarak damarlarınızı korur, inme ve kalp krizi riskinizi düşürür.

Hamilelik öncesi ve sürecinde kullanımı, bebeklerde bazı doğumsal sinir sistemi kusurlarını (spina bifida gibi) engeller

Hücre çoğalmasını kontrol eden DNA ve RNA’nın üretimine, sağlıklı ve yeni hücrelerin yapımına yardımcı olur.

GÜNLÜK İHTİYACINIZ NE KADAR

14 yaşından büyük erkeklerin günlük ihtiyaçları 400 mikrogramdır

14-50 yaş arasındaki kadınlara doğal besinlerle alınan folat yanında zenginleştirilmiş besinlerle de folat alımı önerilmektedir. Hamilelik öncesi ve süresince 400 mikrogram ilave folat desteğinin yararlı olduğunda fikir birliği vardır.

FOLİK ASİT KAYNAKLARI

Portakal, greyfurt, mandalina

Yeşil yapraklı sebzeler (özellikle ıspanak)

Kurubaklagiller

Kuruyemişler (özellikle yer fıstığı ve fındık)

Zenginleştirilmiş tahıl ürünleri

Ekmek

Kahvaltı gevrekleri

Makarna

Pirinç

BİR UYARI

Hemen başlamayın

Kansızlık (anemi) sorunu olanların folik asit kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktorları ile görüşmeleri gerekir. Eğer kansızlık sorunu B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanıyorsa folat alımı B12 vitamini eksikliğine bağlı belirtilerin gizlenmesine ve sinsice ilerlemesine yol açabilir. Kansızlık sorununuz saptandığında folat desteklerine kendiliğinden başlamamalı, doktorunuzun önerilerini dikkate almalısınız.