Makamları anlayarak dinlemek için

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın 80. Yıl Anısına yayımlanmış.
Müzik ve müzik tarihi üzerine yazılmış kitapların, kuru, didaktik bir üslup tarzında olması, konuya, muhtevaya pek uygun düşmez.
40 Makam 40 Anlam kitabını okurken, istediğim üslup kıvamını buldum. Makamlar konusunda ayrıntılı bilgiler veriliyor, besteler hakkında aydınlatıcı notlar sunuluyor ama bunların arasında şiirler var, müziğin tatlı nağmelerine yakışır bir anlatım zenginliği var.
Türk müziğini seviyorsanız, sizin için bir hazine değerinde bir kitap ve icralar.
Türk müziği konusunda bilginiz olmadığından uzaksanız, o zaman gene 40 Makam 40 Anlam’ı okuyun, CD’lerini dinleyin, iyi bir Türk müziği dinleyicisi olacağınızdan kuşkum yok.
Bu başarılı, örnek çalışmanın Proje Ekibi’ni tanıtayım önce: Savaş Ş. Barkçin (Proje Yönetmeni ve Kitap Yazarı), Murat Salim Tokaç (Müzik Yönetmeni, Tanbur ve Ney), Ahmed Şahin (Hânende), Mehmet Kemiksiz (Hânende), Murat Irkılata (Hânende), Emre Erdal (Kemençe), Atilla Akıntürk (Kanun), Halil Uğur Kutlu (Kudüm, Bendir, Daire).
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın Sunuş’undan sonra Dr. Savaş Ş. Barkçin, kitabın özelliğini, düzenini, hazırlanış felsefesini, “Sanki klasik müziğimizin şifreleri” diye tanımladığı makamları Önsöz’de yazmış...
* * *
“BU kitap-albümde makamların hem anlamlarını, hem de duygu dünyalarını sizlere açıyoruz. Müziği ‘eğlence’ değil, bir ‘kendini ve özünü bilme’ aracı olarak gördüğümüz için makamları da anlamlarıyla sizlere tanıtmak istedik. Hem zihninize, hem de zevkinize hitap ederek...
Bunun için bugün bilinen 119 makamdan 40’ını seçtik. Bu kitapta 40 makamın her birinin taşıdığı anlamı sizlerle paylaşmak istiyoruz. Elbette çağrışım kişiden kişiye değişir. Biz makamların ‘anlamlarını’; hem Mevlevî musiki mirasına, hem de kendi musiki birikimimize dayanarak ortaya koymaya çalıştık. Kitabımızı iki kısma ayırdık. İlk kısımda sizlere iki temel kavramı, yani makamı ve usûlü tanıtmaya çalışıyoruz. İkinci kısımda ise her bölümde bir makamın özelliklerini, anlamını, çağrışımlarını açıklamaya çalıştık. Bir yandan da sazlarımız, bestekârlarımız, müziğimiz üzerine sohbet ettik. Makam bölümlerini okurken, o makamdan seçtiğimiz eserleri albümden dinleyerek okumanızı tavsiye ediyoruz.”
* * *
KONU başlıklarını okuyalım.
Makam nedir?
Makam hakkındaki bilgiler, sizin sadece iyi, bilgili bir dinleyici olmanızı sağlamayacak, makamların özelliği, aynı makamda bestelerin farklılığı konusunda da aydınlanacaksınız.
Usûl Nedir?
Makamlar ve Anlamları.
Bir dinleyici olarak gerçekten çok zevk alarak okuduğum bölüm bu.
Her makamın niteliği, etkisi daha sayfa başında, makamın adı altında veriliyor:
Sözgelimi, Acemaşîrân - Yaşam coşkusu.
Sultânîyegâh - Gece mutluluğu.
Sabâ - Sonsuzluk esintisi.
Kürdîlihicâzkâr - Yakıcı hüzün.
Bu makamlardan bir besteyi dinlerken, ruh haliniz değişecek ya da ruh halinize uygun beste seçeceksiniz.
Bir makamdan şarkının güftesinin, bestesinin kime ait olduğu belirtiliyor.
Barkçin, bilgileri, bir deneme lezzetinde veriyor, bu yazılar kimi zaman besteye eşlik ediyor, kimi zaman besteyi bu yazılar daha etkileyici kılıyor.
Aynı başlık altında yazıda adı geçen sazlar üzerine de notlar yer alıyor. Genel bilgilerin yanı sıra, şarkının yorumu da dinleyicinin dinleme kapasitesini zenginleştiriyor.
Kitabın sonuna Proje Ekibi’nin biyografileri konulmuş.
* * *
OKUNMASI ve dinlenmesi tavsiye edilecek bir albüm-kitap.
Üç CD’de makamlardan seçilmiş birer beste seslendirilmiş.