Hırslardan uzak yaşamak

Biri Yunus Emre, diğeri de William Shakespeare.
Sanırım, iç dengelerini sürekli denetleyebilmek için gerekli bütün sırlar bu ikisinde var.
Yunus, insanın gönlüne, kalbine hiç sönmeyen bir ışıldak tutuyor.
Shakespeare, hırsların insanı sürüklediği yere dikkati çekiyor, uyarıyor.
Hiçbir siyasal tarih, onun söyledikleri kadar insanı canevinden etkilemez.
Her günün sonunda bir politikacı, birkaç sayfa onlardan okumalı. Aklını bilemek, duygularını, kızgınlıklarını törpülemek için.
Yunus, ne varlığa sevindi ne yokluğa yerindi.
Yunus gibi yaşayan edebiyatçılar var. Bir lokma bir hırka sözü onlar için geçerliliğini koruyor.
Onları size tanıtsam, dünya nimetlerine bir gün olsun sırt çevirmediğiniz için utanırsınız. Mal mülk edinme histerisine kapılmadan bir ömür sürdüler. Malları, mülkleri sadece yazdıklarıydı, insanlığa armağan ettikleriydi. Kâşanelerde değil fakirhanelerde yaşadılar.
Seçim gecesi onları okudum. Hırslar, karalamalar birden anlamsızlaştı, gülünçleşti.
Madem bu kadar Yunus’tan söz ettik, ne demişti?
“Şu cihan cehennemini yedi uçmağ ide bir söz.”
Düşünebiliyor musunuz, tek bir söz cehennemi bir anda cennete çeviriyor.
Bazı sözlere gelince... Onlar da cenneti cehenneme çevirebiliyorlar.
İktidar hırsının dehşetini, Shakespeare’in Lady Macbeth’i kadar zihne mıhlayan kaç kitap belleğimizde yer etmiştir?
* * *
DÜN akşam zaman zaman okuma gereksinimi duyduğum kitaplardan birini aldım elime.
Rastgele sayfalarını karıştırdım. Ulu sözler ve hadisler vardı bu kitapta(*).
“Kanaat tükenmez bir hazinedir” diyen kaldı mı bugün?
“Bu dünyada bir kimsesiz gibi ya da yoldan geçen bir yolcu gibi ol.”
Kim dört dörtlük bir özeleştiri yapabilir? Buna kaç kişinin gücü yetebilir?
“Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekiniz.”
Kendimizi gözden geçiriyor muyuz? Kalbi kırılanları düşünüyor muyuz? Hoyratlıklardan nasıl kurtuluruz?
“Ben, benim için kalbi kırılanlarla beraberim.”
Ben bütün böbürlenmelere, şişinmelere karşıyım. Hiç de hoşlanmam: “Fakirlik övüncümdür” diyenlerle dost oldum. Siz de kendinizi gözden geçirin.
Düşünmeye adayın kendinizi, bu sözü ilke edinin: “Tefekkür gibi ibadet yoktur.”
“Bir saatlik tefekkür (yetmiş bin) senelik ibadetten hayırlıdır.”
Hırsların peşinde bir ömür tüketenlere aşağıdaki sözü ezberleyin demekten başka ne denir?
“Sevdiğin şey seni kör ve sağır eder.”
* * *
BUGÜN rahat bir gün geçirin, hayat bu hırslara değmeyecek kadar değerlidir.
Max Jacob sanki bir yaşam manifestosu yazmış, iyi şair İlhan Berk’in çevirisinden okuyalım:
“Giyotinle ölüm cezası bugün
Krallar hariç, istenmiyor.
Sana bu satırları yazan
Çarmıhta olsun ölümüm diyor
Kanıma banıp yazıyorum.

Unvan mı mülk mü? Budalalık,
Tanrı da sizleri kınar muhakkak.”

(*) Tasavvufi Şiir Şerhleri, Ömür Ceylan, Kitabevi.