Çalışmayan kadınlar nasıl emekli olur?

Bağ-Kur Yasası'nın 79. maddesi ile ev kadınlarına önemli bir avantaj sağlanmakta ve ‘‘isteğe bağlı sigortalı’’ olma olanağı tanınmaktadır. Ayrıca, yurt dışındaki vatandaşlarımızın yanlarında bulunan ve herhangi bir işte çalışmayan eşleri de, isteğe bağlı sigortalılık hakkından yararlanabiliyorlar.

NE YAPMAK GEREKİYOR?

Herhangi bir işyerinde çalışmayan ev kadınlarının, Bağ-Kur'dan isteğe bağlı sigortalı olabilmeleri için, ‘‘Bağ-Kur İl Müdürlüklerine’’ yazılı olarak başvurmaları gerekiyor. Yurt dışındaki vatandaşlarımızın çalışmayan eşlerinin ise, Bağ-Kur Genel Müdürlüğü'ne başvurmaları gerekiyor.

Başvurular posta ile de yapılabilir.

İsteğe bağlı sigortalı olmak isteyen ev kadınlarının, Bağ-Kur gelir basamaklarının ilk 12'si arasından, diledikleri bir basamağı seçmeleri gerekmektedir. Daha önce, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşu kapsamında çalışmış olan ev kadınlarının ise, bu kurumlardaki hizmet süresi de gözönüne alınarak basamak belirlemesi yapılır.

İlk 12 basamağın, her bir basamağındaki bekleme süresi bir yıldır. 13'ten 24'e kadar olan basamaklarda ise, bekleme süresi iki yıldır.

Sigorta primleri ilgili ayın sonuna kadar ödenir. Ödenmemiş borcun, üç aylık prim ve ceza tutarından fazla olması halinde, daha önce ödenen primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle isteğe bağlı sigortalılık sona erer.

İŞTEN AYRILAN SSK'LI

Sigortalı çalışırken, çeşitli nedenlerle işten ayrılan ev hanımlarının, SSK sigortalısı olmayı devam ettirip, emekliliğe hak kazanmaları da mümkün. Bunun için aranan koşullar aşağıdaki gibi:

1- İsteğe bağlı olarak, sigortalılığa devam edeceğini belirten bir yazı ile SSK'ya başvurmak,

2- SSK'ya en az 1080 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak,

3- Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna zorunlu ya da isteğe bağlı sigortalı olmamak ve buralardan kendi çalışmalarından dolayı aylık bağlanmamış olmak,

4- İsteğe bağlı olarak sigortaya devam edeceğini belirten başvurunun, SSK'ca alındığı tarihi izleyen ayın başından itibaren başlayarak, her ay kesintisiz 30 gün üzerinden ‘‘malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi’’ ödemek.

İsteğe bağlı olarak, sigortalılıklarını devam ettirmek isteyen ev hanımları, ödeyecekleri sigorta primlerini, prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında olmak koşuluyla kendileri belirlerler (SSK Md. 85). Belirlenen tutarın da, yüzde 30'u oranında prim öderler. Daha önce yüzde 20 olan bu oran, 1 Mayıs 2003 itibariyle yüzde 50'lik artışla, 30'a yükseltildi.

İsteğe bağlı sigorta primlerinin en geç ilgili olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Primlerini ardarda üç ay ödemeyenlerin sigortalılıkları, primi ödenmiş son ayın bitiminden itibaren sona erer.

SİGORTA YARDIMLARI

İsteğe bağlı sigortalı olan ev kadınlarına, Bağ-Kur'dan ya da SSK'dan ‘‘yaşlılık ve malullük aylığı’’ bağlanıyor. Ölümü halinde ise, yakını olan hak sahiplerine ‘‘ölüm aylığı’’ bağlanır. İsteğe bağlı sigortalı olan ev kadınları, emeklilik dönemlerinde ‘‘sağlık sigortası’’ hizmetlerinden de yararlanabilirler.

Bağ-Kur'un ve SSK'nın çalışmayan ev kadınlarına sağladığı sigortalılık ve emeklilik olanağından, bir çok kişinin bilgisi olmadığından, ev kadınlarının önemli bir kısmının, şu anda sigortalı olmadıkları da, ayrı bir gerçek...