Erbil’de Ergenekon’u farketmek...

Sanıyorum orada bulunan ve Irak Kürdistan topraklarına ilk kez ayak basan arkadaşlarımızdan önemli bölümü, gözlemlerini şöyle bir sindirdikten sonra bugünden başlayarak kaleme alacaklar.

Birçoğu iki gün boyunca Kürt medyasının yoğun ilgisinden pek nefes de alamadılar oysa. Toplantı salonunun içinde herhangi bir köşede veya bahçede ya televizyon kameralarının karşısında veya yazılı basının mensuplarıyla, Türk medya mensupları ile akademisyenlerini mülakat verirken her an görmek mümkündü. Irak Kürt medyasının olağanüstü ilgisiyle ters orantılı bir yansıma söz konusu bizim medyada.

Irak Kürt ortamında, o toprakların insanı şaşırtacak ölçüdeki sakinliğine karşın çok canlı, çoğulcu bir medya mevcut.

İster Irak Kürt medyasının mensubu olsun, ister herhangi bir Iraklı Kürt, birarada oldukları, karşılaşma imkanı buldukları her Türk’e mutlaka “Erbil’de niye Türkiye’nin bir başkonsolosluğu” bulunmadığını soruyorlar.

Buna benzer bir soru ise, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Irak’a yapması beklenen resmi ziyarete Erbil’i de dahil edip etmeyeceği.

Bu soruların cevaplarında aranan, kuşkusuz, Türkiye’nin Irak’ın kuzeyinde oluşmuş olan “Kürt antitesi”ni, resmi adıyla “Kürdistan Bölge Yönetimi” olgusunu gerçekten kabul edip etmediği.

“Kürdistan” adına Türkiye’nin kendini alıştırması gereğinin yanısıra, “Kürt kimliği”nin, izdüşümünü Türkiye’nin kendi içine düşürecek şekilde, kabul edilmesinin ölçüleri buralardan geçiyor.

***               �***             �***

Irak’ın Kürdistan Bölge Yönetimi adıyla oluşmuş Erbil, Süleymaniye ve Dohuk vilayetlerinde yüzlerce Türk şirketi var. Ayrıca, Türkiye’nin Güneydoğu’sundan binlerce insan iki yönde geçip duruyor. Bu kadar güçlü bir beşeri ve ekonomik-ticari temas ve geleceğin içerdiği her yönde siyasi-ekonomik-kültürel “ilişki potansiyeli”, Türkiye’nin Erbil’de devlet kimliğiyle doğrudan temsilini zorunlu kılıyor.

Türkiye’nin Musul’da bir başkonsolosluğu üç yıldır açık. Ama, Erbil’e bir saat uzaklıktaki Musul, güvenlik açısından sıkıntılı bir bölge olmasının yanısıra Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Erbil ile kıyaslanmayacak ölçüde az ayak bastıkları bir alan. Türkiye’nin Musul Başkonsolosu, üç yıllık görev süresi boyunca Erbil’e ikincisi Abant Platformu vesilesiyle olmak üzere sadece iki kez ayak basmış.

Kendisini hayli kilo almış gördüğümü söylediğimde, görev yeri ile evi arasında ikiyüz metrelik bir mesafe olduğunu, “hareketsizliğin” o görüntüsüne yol açtığını söyledi. Türkiye’den gelenler onuruna verilen akşam yemeği, herhalde tüm görev süresi içinde evinin dışında öyle bir imkanı bulduğu nadir fırsatlardan biriydi ve o Erbil’in ferah ortamı sayesinde ve Türkiye’den 100 aydının Erbil’e ayak basması sayesinde gerçekleşebildi.

Taraflar arasında ilişkilerin gelişmekte olduğu, resmi alanda bir “yakınlaşma”nın söz konusu olduğu ve bizlerin Erbil’de bulunmasının bunu daha da hızlandıracağı ve olumlu katkı yaptığı her vesilede söylendi.

Ancak, bu, olması gerekenin hala altında ve yavaş.

***         �***      �***

Türkiye’nin bölgedeki gelecek potansiyeli öyle ki, kendisi bunu ne ölçüde değerlendiremese de, “çevre” buna karşı şimdiden “ön alma” çabasında. Bizlerden bir gün önce Erbil ve Süleymaniye’ye aniden İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mottaki’nin ziyaret etmesini, Kürt yetkililer “Türkiye’ye verilmiş bir mesaj” olarak yorumluyorlar.

İran’ın Erbil ve Süleymaniye’de başkonsoloslukları zaten vardı. İran Dışişleri Bakanı’nın şu dönemde Bağdat’a yaptığı ziyaretin ardından Erbil’e gelmesi, bir ölçüde Türkiye’ye “Burayla gereğinden fazla ilgilenme. Burada biz varız” türünden bir mesaj olarak algılanıyor.

Durum bu iken, Türkiye’nin Musul’da üç yıl önce yeniden açtığı başkonsolosluktan sonra ta Irak’ın en güneyindeki Basra’da başkonsolosluk açmış olması, Erbil’de “başkonsolosluk açılması”nın “inşallah ilerde”ye bağlanması, “atın önüne arabanın konması”ndan başka bir anlam taşımıyor. Ayrıca, Erbil’e Amerikan Başkan Yardımcısı, Dışişleri Bakanı’ndan İran Dışişleri Bakanı’na uzanan uluslararası şahsiyetlerin ayak basmasına karşılık, hiçbir üst düzey sıfat sahibi Türk yetkilisinin buraya gelmemiş olması, Kürtler nezdinde “incitici” bir algılamadan gayrı, Türkiye’ye ilişkin “mesafeli duruş” ve “gereksiz kuşkuları” devam ettirici bir rol oynuyor.

O nedenle Abant Platformu’nun “Sonuç Bildirgesi”nde vurgulandığı gibi Erbil’te Türkiye Başkonsolosluğu’nun açılması zaman geçirilmeden kararlaştırılmalıdır.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de Irak ziyaret gündemine Erbil’i mutlaka dahil etmelidir.

Erbil izlenimlerine ilişkin en anlamlı sözü Abant Platformu’nu düzenleyenlerden birinden işittim. Erbil havaalanına doğru Erbil ile Selahaddin arasındaki Khanzad otelinden yola çıktığımızda bana “Burayla ne kadar güçlü bir beraberlik imkanı var. İnsanlar bizlere ne kadar sıcak ve istekli. Bunca yıldır buraya uzak durmamızı, burayı düşman toprağı gibi görülmesini isteyenlerin Ergenekoncular olduğunu anladım” dedi.

Her taşın ardında “Ergenekon” aranması belki gereksiz. Ancak, Kürtlere ilişkin herşeyde “Ergenekon”un bulunduğu kesin...