Ansiklopedik yalanlar

Teyyo Pehlivan lakaplı, 84 yaşındaki Tayyip İde'nin yalanları Erzurum Ansiklopedisi'nde yer alacak. Pasinler'de yaşayan ve yörede fıkra gibi palavralarıyla ün yapan Tayyip İde'nin yalanlarını Atatürk Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Şenol Kantarcı derleyecek. Ansiklopedide 70'e yakın yalan yer alacak.

Erzurum'un Pasinler İlçesi'nde yaşayan ve yörede palavralarıyla ün yapan ‘‘Teyyo Pehlivan’’ lakaplı 84 yaşındaki Tayyip İde'nin uydurduğu sevimli yalanlar, Atatürk Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Şenol Kantarcı tarafından toplandı. Atatürk'ten İsmet İnönü'ye, Hülya Avşar'dan Fatih Terim'e, Şah Rıza Pehlevi'den Ronald Reagan'a kadar bir çok ünlü ile maceraları olduğu yolunda yalanlar anlatan Tayyip İde, ‘‘Benim anlattıklarım, siyasilerin yalanları yanında cüce kalır’’ dedi.

Erzurum Büyükşehir Belediyesi'nce finanse edilen ve 4-5 ciltlik Erzurum Ansiklopedisi'ni hazırlayan kurul, palavraları yerel gazete ve dergilerde dizi olarak yayımlanan Tayyip İde'nin yalanlarının da ansiklopedide geniş yer almasını kararlaştırdı.

Ansiklopediyi hazırlayan kurul, yalanları ile yaşam koşullarından bunalan insanları rahatlatmayı beceren Tayyip İde'nin ve palavralarının, eserin folklor bölümüne konulmasını uygun gördü. Tayyip İde'nin yalanlarını derleme görevi de Atatürk Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Dr. Şenol Kantarcı'ya verildi.

70'E YAKIN

Şimdiye kadar hiç evlenmeyen Tayyip İde'nin, Erzurum Ansiklopedisi'ne girecek 70'e yakın yalanını derleyen Dr. Şenol Kantarcı, bunların folklorik açıdan çok önemli olduğunu söyledi. Dr. Kantarcı, Türk ve dünya siyasetinde söz sahibi ünlülerle çok yakın bir ilişki içinde olduğunu çevresine yayan ve onlarla ilgili hikayeleri büyük bir ciddiyetle anlatan Tayyip İde'nin deli olmadığını, söylediği yalanlar ile çevresinde varlığını kabul ettirmeye çalışan bir kişiliğe sahip olduğunu anlattı. Dr. Kantarcı, yalanlarını derlediği Tayyip İde'yi şöyle anlattı: ‘‘Yalan söylemede bir yetenek işi. 'Teyyo Pehlivan' lakaplı Tayyip İde'nin söylediği yalanlar inanılır gibi değil. Ama dinletmesi ve bunun dilden dile dolaşması önemli. Halk bu yalanları büyük bir zevkle dinliyor. Kendisi eskiden güreşçiymiş ama sırtı hiç yerden kalkmazmış. Bu yüzden pehlivan unvanını almış. Pala bıyıkları, kar beyazı şalvarı ve yeleği ile bir kabadayı gibi dolaşır. Düğünlerde gelin arabasının önüne bir pehlivan gibi çıkıp oynamaktan ve bahşiş almaktan büyük keyif alır. Daha çok kahvehanelerde palavralarını anlatır ama birisi gülünce hemen keser. Erzurum Ansiklopedisi'nde Teyyo Pehlivan'ın yalanlarına yer vermemek olmazdı.’’

ATA'NIN VEFASI!

Tayyip İde'nin yalanları fıkra gibi... Taa Atatürk'e uzanıyor. İşte bir tanesi: ‘‘Rahmetli Atatürk'ün yanında oturuyorum. Gazi, İngiltere Cumhurbaşkanı ile satranç oynuyor. Hem de iddialı bir karşılaşma. Atatürk, Cumhurbaşkanı'na dedi ki, ‘Yenersem bana ne vereceksin?' İngiliz Cumhurbaşkanı, 'Sana Kuzey İrlanda'yı veririm' dedi. Buna karşılık Atatürk de, ‘Ben de yenilirsem sana Doğu Anadolu'yu vereceğim' diye konuştu. Ben hemen itiraz ettim ve Atatürk'e, 'Bizim ev n'olacak' dedim. O zaman büyük Atatürk, 'Teyyo Pehlivan'ın evi hariç' dedi. Bu kez İngiltere Cumhurbaşkanı itiraz etti ve 'Teyyo Pehlivan'ın evi yoksa ben Doğu Anadolu'yu ne yapayım' dedi ve satranç oynamaktan vazgeçti.

İNÖNÜ'NÜN ŞEREFİ

Bir tane de İsmet İnönü'den: ‘‘Şah Rıza Pehlevi, İsmet İnönü ile beni İran'a davet etti. Gittik dünyanın sayılı liderleri orada. Bizi av partisine götürdüler. Silahını nişan alan avı vuruyor. Sıra bana geldi. İnönü eğildi kulağıma, 'Teyyo ne olur yüzümüzü kara çıkarma' dedi. Aldım silahı elime, havada uçan ördeklere ateş ettim. Anında iki ördek yere düştü. Ancak bir vızıltı başladı. Kurşun ateş olmuş, dolanıyor, ördek arıyor. Üç-beş derken ördeklerden biri kayalıkların arkasına gizlendi. Kurşun onu da kayalıkların arkasında buldu ve öldürdü. İnönü, Türkiye'ye döndüğümüzde 'Yav Teyyo sen olmazsan bizim halimiz harap olurdu' dedi.’’

En sevimli palavracı

Erzurumlu Tayyip İde'nin yalanları fıkra gibi dilden dile dolaşıyor, il kültürünün folklorik bir parçası sayılıyor. ‘‘Teyyo Pehlivan’’ lakaplı 84 yaşındaki bu ihtiyarın anlattıkları büyük bir zevkle dinleniyor, herkes onu çok seviyor.

Ermeni uçağını taşla düşürmüş

Türkiye işgal altında, her taraf yakılıyor, yıkılıyor. Bizim Pasinler'e henüz düşman ayak basmamış. Bir sabah uyuyorum, komşular ‘‘Yetiş Teyyo Pehlivan. Ermeni uçakları Pasinler'i bombalıyor' diye feryat ediyor. Kispetimi giydim ve dışarı çıktım. Baktım Ermeni uçakları, bomba yağdırıyor. Yerden bir taş alıp yaradana sığındım ve uçağa fırlattım. Taş pilotun kafasına isabet etti. Sarsılan pilot, aşağı baktı ve 'Yine mi sen Teyyo' dedikten sonra öldü.

Kaplıcadan girmiş Süveyş'ten çıkmış

Bir gün Pasinler'deki kaplıcaya tank düşmüş. Çıkaramıyorlar. Görevi bana verdiler. Atladım havuza, tank yok. Altta bulunan suyu boşaltma kapağı açıktı. Buradan girdim. Bir de baktım ki Süveyş Kanalı'ndayım. Yanımda yöremde it (köpek) balıkları. 'Hav hav' diye ses çıkarıyorlar. ‘Hoşt, hoşt' diyorum gidecekleri yok. Denizden kafamı çıkardım baktım Hitler orada. Bağırarak 'Hitler gardaş beni kurtarırsan sen kurtarırsın' dedim. Sağolsun Hitler, beni denizden çekip aldı.

Ali'ye bi çakmış Müslüman yapmış

O dönemler Muhammed Ali, gavur. Benim de ünüm dünyanın ta öbür ucuna kadar ulaşmış. Ali haber salmış, 'Gelsin onunla dövüşelim' diye. Kalktım Amerika'ya gittim. Ringe çıktık. Yaradana sığınıp buna bir yumruk attım. Feleği şaştı. Yere düştüğü an öleceğini sandı ve Kelime-i Şehadet getirdi. Sonra onunla dost olduk. Şimdi beni sık sık arar hal ve hatır sorar.

Ronald Reagan'a 2 bin at götürmüş

Ronald Reagan telefon açtı. 'Teyyo bize Orta Asya'dan at lazım' dedi. Ben, 'John Wayne getirsin' dedim. Reagan, 'O bu işi yapamaz' dedi. Israrla, 'Ne olur bize atları sen getir' dedi. Gittim 2 bin atı topladım. Ben uçakla, atlar karadan Amerika'ya doğru yola çıktık. Beni Mehter Marşı ile karşılayan Reagan gözlerimden öptü.

Fatih Terim'e o taktik veriyormuş

Milliler Macaristan'la oynuyor. 2-0 mağlubuz. Devre arası baktım telefon çaldı. Kaldırdım Fatih Terim hoca. Terim, 'Teyyo Pehlivan maçı seyrediyorsundur. Çok zordayız. Bana taktik ver' dedi. Ben hemen ona takımdaki aksaklıkları söyledim. Yerine getirdi ve ikinci yarı canavar gibi bir maç çıkardık ve Macaristan'ı 3- 2 yendik.

Meğer Fenerli Uche Hasankaleli'ymiş

Fenerbahçe'nin futbolcusu Uche'yi herkes yabancı sanır. Değil. Kendisi Hasankale'nin Çögerder Köyü'ndendir. Daha önce buranın insanına benzerdi. Bir tarihte Arabistan'a iş aramaya gitti. Olan ondan sonra oldu. Bizim Uche, Araplar’ın yanında çok kaldı ve karardı geldi.