Büyük kayıp

Türkiye'nin yetiştirdiği değerli bilim adamlarından, dünyaca ünlü matematikçi Prof. Dr. Cahit Arf, dün sabaha karşı Bebek'teki evinde yaşamını yitirdi. 1910'da Selanik'te doğan Prof. Dr. Arf, İzmir Lisesi birinci sınıfında okurken matematiğe olan üstün yeteneğinin anlaşılması üzerine, ailesi tarafından, Paris St. Lois Lisesi'ne gönderildi. 2 yıl içinde liseyi bitiren Arf, Türkiye'ye döndükten sonra Maarif Vekaleti'nin açtığı sınavı kazanarak Paris'te yüksek öğretmen okulu olan ‘Ecole Normale Superiur’de matematik eğitimi gördü. Doktorasını Göttingen Üniversitesi'nde tamamlayan Arf, 1943'te profesör, 1955'te ordinaryüs profesör unvanını aldı. 1964-65 arasında Princeton'daki Yüksek Araştırma Enstitüsü'nde araştırmacı, Kaliforniya Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak bulundu. 1967 yılında Türkiye'ye döndü, 1980’de kendi isteğiyle emekliliğe ayrıldı. Çok sayıda yerli ve yabancı ödül aldı. Prof. Arf, ‘Hasse-Arf teoremi’ ile matematik dünyasında tanındı. Sentetik geometri problemlerini, cetvel ve pergelle çözülebilir olup olmadıklarına göre sınıflandırmayı tasarlayan Arf, yalnızca ikinci dereceden cebirsel denklemlere indirgenebilen problemlerin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebileceğini saptadı. Karakteristiği 2 olan cisimlerin kuvadratik formlarını sınıflandırıp değişmezlerini saptadı. Bu çalışmada ortaya çıkan ‘Arf değişmezi’ terimi, onun matematik dünyasındaki ününü artırdı. Ayrıca, ‘Arf halkaları’ ve ‘Arf kapanışları’ kavramlarıyla tanındı.

O dünya çapında bir matematikçiydi

Dünya çapındaki matematikçimiz Cahit Arf'in ölümü, yakın dostu Erdal İnönü'yü de üzüntüye boğdu. Arf ile dostukluklarının 1948 yılında başladığını belirten İnönü, ‘‘O matematik alanında dünya çapında, ilk büyük Türk matematikçisiydi. Kendisi evdeki ısıtma sistemi nasıl çalışıyor, su boruları nerelere gidiyor bunları inceler ve tamir etmeye girişir ve yapardı’’ dedi. Arf'in, bilim adamlarının siyasete girmesini istemediğini de belirten İnönü, şunları söyledi: ‘‘Siyasete atılmamı tavsiye etmezdi. Bilim adamlarının zamanlarını, işlerini, enerjilerini işlerini yapmaya ayırmalarını isterdi, ama siyasete ilgisi vardı. Zaman zaman yaptığımı beğendiğini tahmin ediyorum, ama kuşkusuz siyasete girmemden memnun olmamıştı.’’

TÜBİTAK Başkanı Dinçer Ülkü de Arf'in ölümünün Türk bilim dünyası açısından büyük bir kayıp olduğunu vurguladı. Ülkü, ‘‘Herhalde Türkiye'nin yetiştirdiği en büyük birkaç matematikçiden biridir. Son derece değerli bir bilim adamı ve o kadar da değerli bir insandı’’ dedi.

İstanbul Teknik Üniversitesi Yazı Kurulu Başkanı Prof. Dr. Erdoğan Şuhubi ise ‘‘Kalıcı çalışmalar üreten, uluslararası düzeyde değeri anlaşılabilen, tanınabilen en önde gelen bilim adamımızdı’’ diye konuştu.