Ecevit: Devlet gücünü kanıtlamıştır
Güncelleme Tarihi:
Ecevit, Bakanlar Kurulu'nun ilk 35 dakikasında, basına, bir yıl içinde hükümetin yaptıklarını anlattı. Ecevit hükümetin amacını, bir yandan deprem bölgesindeki kentlerin çağdaş koşullarda yeniden kurulması, ekonomik ve sosyal yaşamın normale döndürülmesi; öte yandan olası afetlere karşı gerekli önlemlerin alınması ve doğabilecek zararların en aza indirilerek 17 Ağustos-12 Kasım depremlerinde yaşanılan acıların bir daha yaşanmaması olarak açıkladı. Ecevit, ``Ülke olarak doğal afetlerle ilgili stratejimiz artık edilgen bir yaklaşımla yalnızca `yara sarmak' olmayacak; aynı zamanda önceden alınacak önlemlerle doğal afetlerde `zararı en aza indirmek' hedeflenecektir'' dedi.
Maliye Bakanlığı verilerine göre 17 Ağustos 1999'dan 30 Haziran 2000'e kadar geçen 10.5 aylık dönemde kamu kurum ve kuruluşlarınca deprem dolayısıyla 1 katrilyon 118 trilyon lira harcama yapıldı. Yeni yerleşim alanlarının sağlam zeminlerde oluşumuna ve yapıların denetimine özen gösterileceğini vurgulayan Ecevit, 17 Ağustos ve 12 Kasım depremleriyle ilgili bir yılın bilançosunu da şöyle özetledi:
DEPREM İSTATİSTİKLERİ
* 17 bin 480'i 17 Ağustos'ta olmak üzere 18 bin 243 kişi ölmüş, yine 43 bin 953'ü 17 AĞustos'ta olmak üzere 48 bin 901 kişi yaralanmıştır.* 17 Ağustos depreminden yaklaşık 16 milyon kişinin yaşadığı 64 bin metrekare yüzölçümlü 10 il etkilenmiştir.
* İki deprem de dünyanın büyük depremleri arasında yer almaktadır.
* Her iki depremde 329 bin 216'sı konut, 48 bin 663'ü işyeri olmak üzere 377 bin 879 birim çeşitli derecelerde hasar görmüştür.
* DİE'nin anket sonucuna göre 17 Ağustos depreminden en yoğun etkilenen 4 ilde üretim kaybı 2.4 milyar dolardır.
YAPILANLAR
* Depremler sonrasında çalışmalar Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi ile Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarında, bakanlıklarda, kamu kurum ve kuruluşlarında, illerde oluşturulan kriz merkezlerinin eşgüdümü ile sürdürülmüştür.* Arama ve kurtarma çalışmaları Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, TSK, çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına ait ekipler, maden işçileri, dernek üyeleri, gönüllüler, yabancı ekiplerce yürütülmüştür.
* Haberleşmeye gönüllü telsiz amatörlerinin önemli katkıları olmuştur. * Eylül 1999 döneminde bölgedeki abonelere telefon ücreti tahakkuk ettirilmemiş, Ekim 1999 ve daha önceki dönemlere ilişkin borçlar 14 Ocak 2000 tarihine kadar gecikme bedeli alınmadan ertelenmiştir.
* 12 Kasım depremi sonrasında da Türk Telekom A.Ş. abonelerine aynı kolaylıklar sağlanmıştır.
* 17 Ağustos depreminde büyük hasar gören Anadolu Otoyolu'nun Akyazı Kavşağı-İzmit Doğu Kavşağı arasındaki yol, 19 Ağustos günü trafiğe açılmış; yolun tümüyle onarımı ve asfaltlanması ise 18 günde tamamlanmıştır.
* Çadırkent ve prefabrike konut alanlarında bağlantı ve iç yolları ihale yolu ile yaptırılmıştır.
* 12 Kasım depreminde hasar gören Ankara-İstanbul Devlet Yolunun Bolu Dağı Bakacak mevkiindeki 200 metrelik bölümü 13 Kasım'da ulaşıma açılmıştır.
* Yaralı tahliyesinde ve yardım malzemelerinin taşınmasında TCDD, THY ve Denizcilik İşletmeleri yoğun bir biçimde ve her hangi bir ücret almadan görev yapmışlardır.
* Türk Silahlı Kuvvetleri, bölgede görevlendirdiği 64 bin personeli ile arama ve kurtarma çalışmalarından, yaralıların taşınmasına, çadırkent kurulup işletilmesinden ayni yardımların dağıtılmasına kadar çok çeşitli alanlarda hizmet vermiştir.
* 17 Ağustos depreminden sonra 113.924 çadır dağıtılmış, 121 çadırkent kurulmuştur. 12 Kasım depreminden sonra 51.315 çadır dağıtılmış, 41 çadırkent kurulmuştur.
* 30.600 kadarı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nca, 12.500'ü özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarınca ve yabancı devletlerce olmak üzere toplam 43 bin prefabrike konut yaptırılmıştır.
* Kış aylarında ayrıca 8.590 depremzede kamu sosyal tesislerinde ve konuk evlerinde barındırılmıştır.
* Bölgedeki toplu konutlardan 7.213'ü sağlanan özel destekle tamamlanmıştır. * 40 bin kadar kalıcı konutun yapımına başlanmıştır.
* 1.958 depremzedeye aldıkları konutlar için 6'şar milyar lira uygun koşullu kredi verilmiş, bu amaçla toplam 11 trilyon 748 milyar lira ödemede bulunulmuştur.
* Orta hasarlı konutlar için takviye ve onarım yardımı olarak toplam 13 trilyon 80 milyar lira ödenmiştir.
* Az hasarlı 91.249 konut için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu'ndan konut başına 600'er milyon lira olmak üzere toplam 54 trilyon 749 milyar lira yardım yapılmıştır.
* Enkaz kaldırma ve altyapı çalışmalarına yalnızca kamu kuruluşlarından 5 binden fazla iş makinesi ve öteki araçlar katılmıştır.
* 824 binaya ait enkazın kaldırılması çalışmaları sürdürülmektedir. Bir çok binanın enkazı, hasar tespitlerine yapılan itiraz davaları sürmekte olduğundan kaldırılamamaktadır.
* Yalnızca İller Bankası'nca tamamlanan ve yapılması planlanan altyapı yatırımlarının tutarı 340 trilyon liradır.
* Deprem bölgesindeki belediyelerin payları afet dolayısıyla artırılmış, böylece Eylül 1999-Haziran 2000 arasında belediyelere toplam 104 trilyon lira ek pay gönderilmiştir.
* Depremde tamamen yıkılan veya oturulamayacak duruma gelen konutlara ait elektrik borçları silinmiş, hafif derecede zarar görenlere ait borçlar için erteleme ve taksitlendirme yoluna gidilmiştir.
* Depremden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların çözümü için yurttaşlara çeşitli kolaylıklar sağlanmıştır.
* Bölge, 114 hakim, 61 Cumhuriyet Savcısı ve 30 memur olmak üzere 205 adli personel ile desteklenmiştir.
* sivil Savunma Teşkilatı yeniden düzenlenmiş; 11 ilde 120'şer personelden oluşan özel eğitilmiş ve donatılmış mobil ``Arama ve Kurtarma Birlikleri''nin kurulması, Birlik kurulmayan illerde İl Arama ve Kurtarma Ekiplerinin oluşturulması için çalışmalar başlatılmıştır.
* Sivil Savunma Teşkilatı için 2.420 yeni personel kadrosu sağlanmıştır. Ayrıca Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birliklerinde sözleşmeli personel çalıştırılması olanağı getirilmiştir.
* Arama ve kurtarma hizmetleri bakımından belediyelere ve il özel idarelerine yeni görev ve sorumluluklar verilmiştir.
* 7 hastane, 6 sağlık ocağı, 3 poliklinik yaptırılmıştır. 14 hastane ve 36 sağlık ocağının yaptırılması, 14 hastane ve 20 sağlık ocağının onarımı ve güçlendirilmesi planlanmıştır.
* Hasar gören okullardan kullanılamayanların yerine 61 prefabrike okul, 649 derslik yaptırılmış, çok sayıda çadır okul kurulmuştur.
* Depremden sonra bölgeden ayrılan öğretmen sayısı 4.777 iken, bölgeye atanan öğretmen sayısı 11.924'e ulaşmıştır.
* Bölgedeki 43.224 öğrencinin diğer illerde öğrenimlerini sürdürmesi sağlanmış, 3.630 öğrenci yatılılık olanağından yararlanmıştır.
* Depremde malul kalan SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı'na bağlı çalışanlara ve bunlardan ölenlerin hak sahiplerine bir yıl prim veya kesenek ödemiş olmak koşuluyla aylık bağlanması sağlanmıştır.
* SSK ve Bağ-Kur prim borçları ertelenmiştir.
* Kardeş Aile Kampanyası ile 2.284 ailenin depremzedelere çeşitli yardımlarda bulunması sağlanmıştır.
* 48 çocuk, 37 özürlü ve 84 yaşlı koruma altına alınmıştır.
* Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu'ndan Ekim 1999'dan bu yana ayda ortalama 120 bin kişiye toplam 138.1 trilyon lira barınma yardımı, 91.249 kişiye 54.7 trilyon lira onarım yardımı, 12.104 kişiye 9 trilyon lira ölüm yardımı, 161 kişiye 63.1 milyar lira sakatlık yardımı, 14.327 kişiye 5.2 trilyon lira işyeri yardımı, 161.241 kişiye de ivedi gereksinmeleri için 8 trilyon lira olmak üzere toplam yaklaşık 400 bin kişiye 215 trilyon 329 milyar lira sosyal yardım yapılmıştır.
* Ayrıca, konutları yıkık veya ağır hasarlı olanlara, köylerde 3.5 milyar lira, il ve ilçe merkezlerinde 6 milyar lira uygun koşullu kredi verilmektedir.
* Konutları orta hasarlı olanlara, köylerde 1.5 milyar lira, il ve ilçelerde 2 milyar lira takviye ve onarım yardımı kredi olarak ödenmektedir.
* Merkezi hesapta toplanan 157 trilyon 979 milyar 486 milyon liradan 155 trilyon 425 milyar 648 milyon lira ve 1 milyon 400 bin dolar depremzedelerin iaşe, giyinme, barınma, çadır ve öteki gereksinmeleri ile geçici ve sürekli iskan çalışmaları için harcanmıştır.
* İller arasında en çok nakdi yardım İstanbul'dan toplanmış; kişi başına ortalama en çok yardım Şırnak'tan yapılmıştır.
* Oluşturulan Lojistik Destek Üssüne 2.466 araçlık yardım malzemesi gelmiştir. Üsse ulaşan gıda maddesi miktarı 10.5 milyon tonu bulmuştur.
* Ekim 1999 sonuna kadar 98.976 kişiye her gün 3 öğün sıcak yemek dağıtılan Kızılay, daha sonra oluşturulan ortak girişimle birlikte 70.059 kişiye sıcak yemek vermiştir.
* Kızılay tarafından deprem bölgesine 1.7 milyon kilogram gıda maddesi, 9.900 uyku tulumu, 156.720 battaniye, 129.430 koli hijyen malzemesi, 17.600 koli bebek seti, 4.295 portatif karyola, 3.000 yatak ve 5.500 tüplü lamba ve 55.300 katalitik soba ve 23.534 ünite kan ve kan ürünü gönderilmiştir.
* Kızılay, 100 bin kişinin acil gereksinmelerini karşılayabilecek kapasitede ülkemizin en büyük deposunu Adapazarı'nda kurmaktadır. Ayrıca, ülke düzeyindeki 7 deponun da genişletilmesi ve her depoda onar bin kişilik stok malzemesi bulundurulması hedeflenmiştir.
* Çiftçilere 10.4 trilyon lira tutarında tohumluk yardımı yapılmıştır. * T.C. Ziraat Bankası'nca yaklaşık 12 trilyon lira kredi borcu ertelenmiş, 905 milyar lira yeni kredi açılmıştır.
* T.Halk Bankası'nca 14.6 trilyon lira kredi borcu ertelenmiş, 50 trilyon lira tutarında yeni kredi açılmıştır. Halk Bankası esnaf kredi şahıs limiti 2.5 milyar liradan 5 milyar liraya çıkarılmıştır. Bankaca, yaptırılmakta olan 560 prefabrike işyerinden 138'i tamamlanmıştır.
* Deprem bölgesindeki yükümlülerin vergi borçları ertelenmiş, bölge ek vergilerden muaf tutulmuştur.
* Kamu kurum ve kuruluşlarınca deprem dolayısıyla 1 katrilyon 118 trilyon lira harcama yapıldığı hesaplanmıştır.