Güneydoğu, Sezer'in Dicle'de verdiği kararı unutmadı

Cesur hakim

Yüzlerce insan ölecekti

27 Mayıs sonrası... Menderes yanlısı oldukları gerekçesiyle gönderildikleri sürgünden dönen Ensarioğlu Aşireti, muhalifleri tarafından işgal edilen ev ve arsalarını istiyor. Ya ev alınacak ya da onbinlerce kişiye hükmeden aşiret silaha sarılacak. Mahkeme Hakimi; Ahmet Necdet Sezer...

HÜRRİYET, yeni Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Dicle Hakimi iken verdiği ve büyük bir silahlı çatışmayı önlediği bir mahkeme kararını günışığına çıkardı. 1967 yılında Sezer'in verdiği karar, 27 Mayıs ihtilali sonrasında Adnan Menderes yanlısı oldukları gerekçesiyle sürgüne gönderilen Ensarioğlu Aşireti'nin muhalifleri tarafından el konulan ev ve arsalarının kendilerine iadesini sağladı. Hürriyet'in elde ettiği karar, sürgünden dönen Ensarioğlu Aşireti'nin silahlı bir çatışmaya girmeden ev ve arsalarını yeniden almalarına olanak sağlarken, bölgede de ‘Toplumsal barış’a hizmet etti. Ensarioğlu Aşireti'nin hükümet yanlısı muhalifleri de bu kararı sessizce kabul etmek zorunda kaldılar. Askeri yönetimin sona ermesi ve CHP'nin iktidara gelmesinin ardından Ensarioğlu Ailesi, Diyarbakır'a döndü. Aşiretin yönetildiği üç katlı ev ile arazinin muhaliflerince işgal edildiğini öğrenen Ensarioğlu Ailesi her ne pahasına olursa olsun gayrımenkullerini geri alma kararı verdiler. Bölgede onbinlerce kişiye hükmeden aşiretin bu kararı üzerine evi işgal eden muhalifler mahkemeye başvurdu. Sait Aküzüm, Ensarioğullarına ait evin tapusuz olduğunu iddia etti ve evin kendisine ait olduğunu bildirdi. Ancak, Ensarioğlu Aşireti gayrimenkullerin ‘zilliyet’inin kendileri ait olduğunu belirtti ve mahkemeye deliller sundu.

İNANILMAZ KARAR

Ensarioğlu Aşireti'nin bölgede dışlandığı ve CHP iktidarının bulunduğu bir dönemde olunmasına karşın Dicle Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimi Ahmet Necdet Sezer, bölgede yankı uyandıran bir karar verdi. Sezer'in, Menderes'i ihtilalden kurtarmak için beş bin kişilik ordu kurduğu iddiasıyla 13 ayrı davada yargılanan Aşiret Lideri Şeyh Abdürrezzak Ensarioğlu'na ait olan gayrımenkulu iade etme kararı, ilçe merkezinin ileri gelenleri tarafından da şaşkınlıkla karşılandı. Şeyh Ensarioğlu, 27 Mayıs İhtilali sonrası sürgün ve hapsedilen ağa ve şeyhlerden biriydi. Türk siyasal tarihinde ‘55’ler' olarak bilinen bu grup, o dönemde aileleriyle birlikte hükümet tarafından tecrit edilmişti. Sezer, tarihe 55'lerden biri olarak geçen Şeyh Ensarioğlu'nun evini kendisi sağ olmadığı için eşi Zekiye Ensarioğlu'na iade etti.

BÖLGEYE BARIŞ GETİRDİ

Ensarioğulları ev ve arsaları mahkeme kararı ile iade edilince, bölgenin törelerine uygun bir şekilde çatışmak ve silah kullanmaktan vazgeçtiler. Karar, bölgede kan dökülmesini önlerken, Dicle'de toplumsal barışı da tesis etti. Aşiret, o karardan bu yana muhalifleriyle çatışmadı ve kan davası gütmedi. Dava iki kez açılmıştı. Mahkeme ilk davada Ensarioğlu Aşireti aleyhine karar çıkardı. Ancak aşiret kararı Yargıtay'a götürerek bozdurdu. Bunun üzerine mahkeme ikinci kez duruşma yaparak, konuyu görüştü. Ancak davaya bu kez bölgeye yeni gelen Hakim Sezer baktı. Sezer, Yargıtay'ın bozma kararını yerinde buldu ve Ensarioğlu Ailesi'nin gayrımenkullerini 12 Aralık 1967 yılında verdiği kararla iade ettirdi.

55'ler olayı nedir?

27 Mayıs yönetimince Batı Anadolu'da mecburi iskana tabi tutulan 55 Kürt ‘Ağa’sı... 27 Mayıs'ın hemen sonrasında ‘Doğu İllerinde bazı olaylara sebebiyet vermeleri ihtimaliyle 244 aşiret ağası ve şeyh Sıvas’ta bir kampta toplandı. Beş aydan fazla kampta tutulan bu kişilerden 55'i 19 Ekim 1960'ta İskan Kanunu'na eklenen bir kanunla Batı'ya gönderildi. Sürgünün gerekçesi, Doğu Anadolu'nun toprak ağalarından ve din istismarcılarından temizlenmesi ve Kürtçülük hareketlerinden duyulan tedirginlikti. Dönemin Devlet Başkanı Cemal Gürsel, Ağustos 1960'da İsmet İnönü ile yaptığı görüşmede, ağalar tarafından kışkırtılan Kürtçülük hareketlerinden rahatsız olduklarını ve önlem alacaklarını söylemişti. Sivil yönetime geçildikten sonra, Eylül 1962'de kabul edilen bir kanunla 55'lerin yerlerine dönmeleri, ancak 5 bin dönümden fazla topraklarının kamulaştırılması kabul edildi. 55'lerle ilgili olarak, sadece 14'ünün gerçekten toprak ağası olduğu ve CHP yanlısı ağalara dokunulmadığı öne sürüldü. Şeyh Abdürrezzak Ensarioğlu da 55'lerden biriydi.

Çantasını taşıtmadı

Cumhurbaşkanlığı'na seçilen Ahmet Necdet Sezer, emekli olmasına rağmen, Anayasa Mahkemesi'ndeki görevini de şimdilik aksatmadan sürdürüyor. Sezer dün saat 10.15'te Devlet Mahallesi'ndeki evinden çıkarak Anayasa Mahkemesi'ne geldi ve bir süre çalıştıktan sonra geri döndü. Sezer'in geliş ve gidişlerinde çantasını kendisinin taşıması ve korumalara vermemesi dikkat çekti.

Cesaret ve kararını hayretle karşıladık

Ensarioğlu Ailesi, Ahmet Necdet Sezer'in verdiği kararı hiç unutamadı. Ensarioğlu Aşireti'nin şimdiki lideri ve DYP Genel Başkan Yardımcısı Salim Ensarioğlu, ‘‘Bu ev, o yıllarda iade edilmeseydi yüzlerce insan ölürdü’’ dedi. Ensarioğlu şöyle devam etti: ‘‘Bütün bölge bu kararı ve cesareti hayretle karşıladı. Kendisini bu ülke açısından ve bölgem açısından da bir şans olarak görüyorum. Tarafsız ve demokrat kişiliği bu kararla da ortaya çıkmıştır. İlk davayı biz kaybettik. Yargıtay'a başvurduk ve karar bozuldu. Yeni Hakim Sezer Yargıtay'ın bozma kararına uyarak evimizi iade ettirdi.’’