Abdülkadir Kuşin: Cepte satış hasılatı ve Danıştay kararı
Güncelleme Tarihi:
Hazine ile Turkcell ve Telsim şirketleri arasında yapılan GSM sözleşmesine göre; lisans sahibi söz konusu şirketler, brüt satış gelirlerinin % 15'ini her ay Hazine'ye yatırıyorlar.
Bu şirketler tarafından telefon abonelerine her ay kesilen faturalar, konuşma ve çeşitli adlar altındaki brüt satış tutarına ek olarak, devletin muhtelif birimlerine yatırılacak KDV, Eğitime Katkı Payı, Frekans Kullanım Ücreti gibi devlet paylarını da içeriyor. Devlet adına yapılan bu tahsilatların tamamı, sonraki ay devlete yatırılıyor. Şirketlerin bünyesinde ise konuşma ile ilgili kısmı brüt satış hasılatı olarak kalıyor. Bu kalan hasılatın da % 15'i Hazine Payı olarak Hazine'ye yatırılıyor.
Sistem böyle işlerken, Ulaştırma Bakanlığı, Hazine'nin önerisi üzerine Hazine payına esas brüt satış hasılatı kavramının neyi içerdiğine dair Danıştay'dan görüş istiyor.
Danıştay 1'inci Dairesi, KDV, Eğitime Katkı Payı, Frekans Ücreti gibi tamamı devlete yatırılan tutarların da brüt satış hasılatına eklenerek, onların üzerinden de % 15 Hazine Payı yatırılması gerektiği kararına varıyor. Danıştay Dava Daireleri Genel Kurulu da bu kararı onaylıyor.
Ulaştırma Bakanlığı, brüt satış hasılatı kavramının, sadece konuşma ücretlerini içerdiği, zaten tamamı devlete aktarılan vergilerin ayrıca bir de % 15'lerinin yatırılmaması gerektiği görüşünü belirtiyor.
Bu uyuşmazlık her ne kadar hukuki bir uyuşmazlık ise de, mali ve muhasebe yönü ağır basan bir uyuşmazlıktır ve sadece sözleşme metni üzerinde hukukçular tarafından inceleme yapılarak çözülmesi mümkün değildir. Maliye Bakanlığı'nın ‘‘Muhasebe Uygulama 1 Nolu Genel Tebliği’’nin 60'ıncı bölümü, sözleşmede adı geçen ‘‘brüt satışlar’’ kavramının neleri içerip, neleri içermediğini açıklamaktadır. ‘‘Brüt satışlar; satılan mal ve hizmetler karşılığında tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Brüt satışlara KDV dahil edilmez.’’ Çünkü KDV'nin tamamı zaten Maliye'ye yatırılır. Tıpkı diğer vergiler ve devlet payları gibi.
AYKIRI KARAR
İşte bu nedenle Danıştay'ın bu kararı, Vergi Usul Kanunu'nun verdiği yetkiye dayanarak Maliye Bakanlığı'nca çıkartılan tebliğdeki ‘‘Muhasebenin Temel Kavramları’’ ve ‘‘Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri’’ne de hem ulusal, hem de uluslararası boyutta aykırıdır. Zaten tamamı devlete yatırılan tutarların, satış hasılatı içinde sayılarak bir de % 15'lerinin yatırılması mükerrerlik içerdiğinden adalete de uygun değildir.
Bu olay sadece iki GSM şirketini ilgilendirmemektedir. Kamuoyunu ilgilendiren pek çok boyutu vardır. İlk boyutu, Danıştay'ın brüt satış kavramına getirdiği yeni yorum eğer hukuki ise, ülkemizde mal ve hizmet satıcılarının faturalarında gösterdikleri ve Maliye'ye yatırdıkları KDV'ler ile bankaların müşterilerinden tahsil ettikleri ve gene Maliye'ye yatırdıkları çeşitli vergileri, bir kez de satış hasılatları içerisinde göstermeleri ve onun üzerinden Kurumlar Vergisi ödemeleri gibi yanlış bir yoruma götürür bizi.
İkinci boyutu ise, bu haksız ödemeler gerçekleşirse, bu maliyetler şirketlerin bünyelerinde kalmayacak, bir şekilde biz tüketicilere yansıtılacak, zaten dayanılmaz boyutlara ulaşan telefon faturalarını daha da kabartacaktır. Artık her türlü faturanın önemli bir bölümü, vergi, fon, harç, pay adı altında çeşitli devlet gelirlerini içermektedir.
Bir diğer boyutu ise, ‘‘uluslararası tahkim’’ konusunun tartışıldığı bir ortamda, bu kararın çıkması, tahkimi savunanların iddialarına haklılık payı getirecektir.
Bir başka boyutu da, vatandaşlar ile devlet arasındaki uyuşmazlıklarda, ‘‘kanunların ve adaletin gözetilmesi yerine, devlet çıkarlarının gözetildiği’’ yönündeki haklı ya da haksız görüşlerin yaygınlaşmasına neden olabileceğidir.
Dünya ve Türkiye, bırakın elli yılı, yirmi yıl önceki gibi bile değildir ve hepimizi şaşırtan süratli bir değişim içindedir. Sözleşmeler, uyuşmazlıklar sadece birer hukuki olay olmaktan çıkmış, maliye, muhasebe, mühendislik gibi teknikleri de içeren son derece karmaşık ve komplike olaylar haline gelmiştir.
Eski bir atasözüne göre ‘‘bir koyundan iki post çıkmaz’’ken, yüz sayısında altıdan fazla on beş olduğuna göre, ‘‘bir koyundan altı post’’ çıkarılmak istenilmektedir.