125 milyon dolarlık 10 numara yağ oyunu

YILDA 1 milyon ton benzinin, 1.5 milyon ton da mazotun kayıt dışı yollardan girdiği Türkiye’de, kaçak yakıta karşı başlatılan mücadele, etkisini hızla göstermeye başladı. Akaryakıt istasyonlarında yazar kasa ve Ulusal Marker uygulamasının başlatılması, EPDK denetimlerinin artırılması, kaçak yakıt satışında önemli düşüşlere, akaryakıt istasyonlarından gerçekleştirilen motorin ve benzin satışlarında ise yüzde 20’lere varan oranda artışlara yol açtı. 2 milyar dolarlık vergi kaybını önlemek amacıyla alınan bu önlemler, kaçak akaryakıt satışı ve kullanımını engellerken, bazı fırsatçılara yeni kapının aralanmasını, "10 numara yağ" adı verilen yeni bir yakıt türünün de doğmasını sağladı.

PETDER TOPLUYOR AMA: Atık motor yağlarının çevreye zarar vermesini engellemek için akaryakıt ve servis istasyonlarından geri toplatılma işlemini üç yıldan bu yana Türkiye’de Petrol Sanayi Derneği (PETDER) gerçekleştiriyor. PETDER’in gezici ekipleri, benzin istasyonları ile araç bakım servislerini tek tek dolaşarak, topladıkları atık motor yağlarını çimento fabrikalarına satarak, çevreye zarar vermesinin önüne geçmeye çalışılıyor. PETDER’in üç yıldır yaptığı çalışmalar sonucunda şu anda 50 bin ton olması gereken yılık toplanan atık motor yağı miktarı, 16 bin tonu geçemiyor.

PROMOSYON UYGULAMASI: Bu da, PETDER’e ücretsiz olarak verilmesi gereken bu atık yağları, sayıları 80’i bulan bazı firmaların benzin istasyonlar ve servislerden litresi 30 Ykr’a satın alınması neden oluyor. Bu firmalar, PETDER’in toplayıp, çimento fabrikalarında imha ettirmesi gereken yağları filtreden geçirerek, yeniden 18 litrelik tenekelere koyup, 10 numara yağ adıyla özellikle aracında motorin kullanan kamyon, otobüs ve TIR’lara satıyor. Tenekesi 30 YTL’den satılan (litresi 1.6 YTL) bu yeni yakıt, 2.3 YTL’den satılan motorine oranla önemli bir fiyat avantajı sağlıyor. Kamyon, otobüs ve TIR sürücüleri de 10 numaralı yağ adı verilen bu ürünü, motorinle karıştırarak araçlarının deposuna koyuyor. Böylece, yakıt için ödediği bedeli önemli oranda düşürmeyi sağlıyor. Ancak, bu yeni yakıt, aracın motor ömrünü kısaltmasının yanı sıra, asıl çevreye verdiği zararla ön plana çıkıyor. Bu yakıtın kullanıldığı araçların motoru 60 bin kilometreden sonra ömrünü tamamlarken, araçlar da yolda köfte arabası gibi koku ve yoğun egzost gazı yayması nedeniyle kolayca ayırt edilebiliyor.

100 BİN TONLUK PAZAR: 100 bin tonluk yeni bir pazar yaratan 10 numaralı yağda, yıllık pazar hacmi de daha şimdiden 125 milyon dolara ulaştı. Bu da, markalaşmayı beraberinde getirdi. Şu anda 80 firmanın faaliyet gösterdiği pazarda, promosyonlu satışlar bile yapılıyor. Firmalar, talebi karşılamak için atık motor yağların dışında, yanık ve işlenmemiş ham yağları da piyasadan toplanarak, 10 numara adı verilen bu yağlara katıyor.

’10 numara yağ’ı kullanan araçlar bağlanabilecek

’10 numaralı yağ’ adı verilen atık madeni yağların motorin yerine araçlarda yakıt olarak kullanılması, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nu (EPDK) harekete geçirdi. Araçlara yönelik denetim başlatan kurum, bundan böyle yaptığı denetimler sırasında araç depolarındaki yakıtta ulusal marker bulamaz ve sürücü de fatura ibraz edemezse, araçlara el koyulmasını sağlatabilecek. 10 numaralı yağın akaryakıt olarak kullanılmasının çevreye de büyük zarar vermesi, özellikle otobüs, kamyon ve TIR’lara yönelik denitimlerde kaçak motorinin yanı sıra, 10 numaralı yağ kontrolünün de yapılmasına neden olacak. Bunda da kaçak akaryakıt ticaretinin 10 numaralı yağa kayması etkili oluyor. Eğer araçların depolarındaki akaryakıtta marker oranı yağla karıştırıldığı için düşük çıkarsa, anında araca el koyulup, gerekli cezai işlemler başlatılacak.