TÜPRAŞ kamuda, FORD özel sektörde liderlik koltuğunun abonesi oldu
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 27, 2005 01:59
İstanbul Sanayi Odası "500 Büyük Sanayi Kuruluşu" listesi açıkladı. Listede ilk sırayı 10.4 katrilyon liralık cirosuyla TÜPRAŞ aldı.
İSO’nun ‘500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ listesinde birinciliği yine özelleştirme süreci tamamlanamadığı için ‘kamu kuruluşu’ olan Tüpraş 10.4 katrilyon liralık cirosuyla aldı. Ford Otomotiv 4.4 katrilyonluk cirosuyla bir önceki yıl olduğu gibi ‘özel sektörün en büyüğü’ olurken, sıralama Toyota ve Oyak-Renault ile devam etti.
İSTANBUL Sanayi Odası’nın (İSO) ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ sıramasında zirve değişmedi. Bir önceki yıl olduğu gibi 2004 sonuçlarına göre de kamu sektörünün lideri Tüpraş, özel sektörün lideri ise Ford Otomotiv oldu. Devlerin en yakın takipçileri de otomotiv sektöründen çıktı.
OTOMOTİVİN BAŞARISI:
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklanan ‘Türkiye’nin 500 büyük Sanayi Kuruluşu’ raporunun 2004 sonuçlarına göre, Tüpraş 10 katrilyon 446 trilyon 591 milyar 755 milyon liralık üretimden satışları ile birinciliğini korudu. Bir önceki yıl genel sıralamada 13’üncülükten 2’inciliğe sıçrayarak özel sektörün en büyüğü olan Ford Otomotiv, 4 katrilyon 445 trilyon 190 milyar 178 milyon liralık üretimden satış gerçekleştirdi. Ford’un 2003 yılında gösterdiği performansın bir benzerini geçen yıl gösteren Toyota Otomotiv, 3 katrilyon 348 trilyon 31 milyar 394 milyon lira ile 11’inci sıradan 3’üncülüğe yükseldi. Oyak Renault’un 3 katrilyon 279 trilyon 366 milyar 618 milyon lira ile 4’üncü sıradaki yerini korurken, 5’inci sırada önceki yıla göre bir basamak yükselen Ereğli Demir Çelik (Erdemir) 2 katrilyon 966 milyar 839 milyor lira ile yer aldı. İlk 10’a giren diğer kuruluşlar da Elektrik Üretim A.Ş., Arçelik, Vestel, Tofaş ve Aygaz olarak sıralandı.
18 KAMU KURULUŞU:
İlk 10 kuruluşun 8’i özel, 2’si kamu kuruluşlarından (TÜPRAŞ, Elektrik Üretim A.Ş.) oluşurken, 500 devin 213’ü İstanbul’dan olmak üzerene 482’si özel sektör kuruluşlarından çıktı. 2001 yılında 32 olan, 2002’de 30’a, 2033’te 24’e gerileyen kamu kuruluşlarının sayısı ise son listede 18’de kaldı. Bu 18 şirketin toplam 137 katrilyon 462 milyar 193 milyon lira olan üretimden satışlar içindeki payı yüzde 15.4 iken, bunun yüzde 7.6’sını Tüpraş oluşturdu. Yakın zamanda özel sektör kuruluşu olması beklenen Tüpraş, yaratılan katma değerde de ilk sırayı alarak hakimiyetini devak ettirdi. Türkiye GSMH’sinin yüzde 3.3’ünü yaratan Tüpraş, Türk sanayi sektörünün yarattığı katma değerin de yüzde 11.2’sini yarattı. Yaratılan katma değerde Philsa Philip Morris, 2’inci sırayı yer alarak bu alanda özel sektöre bir ilk kazandırırken, Petrol Ofisi 3’üncü sırayı oldu.
ÇALIŞAN SAYISI ARTTI:
500 büyükta üçretle çalışanların toplamı geçen yıl 530 bin 770 bin kişi olurken, özel kuruluşların çalışan sayısındaki yüzde 6.1’lik artış oldu. Buna karşın karşın kamu kuruluşlarında yüzde 10.2’lik düşüşün etkisiyle toplam çalışan sayısındaki artış yüzde 2.4’te kaldı. Tanıl Küçük’ün bu konudaki yorumu şöyle oldu: ‘500 büyük kuruluştaki olumlu performansa rağmen, 2004 yılında yalnızca 12 bin 238 kişilik net istihdam artışı sağlanması, sık sık dile getirdiğimiz işsizlik sorunun çözümünde tek başına sanayi sektörünün yeterli olmayacağı yönündeki görüşümüzü destekliyor.’
FAİZ GELİRİ AZALDI:
Varlık finansmanında dış kaynak payının özel şirketlerde yüzde 48’den yüzde 45.7’ye, kamu kurumlarında ise yüzde 40.6’dan yüzde 36.6’ya düştüğü 2004 yılında mali yapılardaki değişim devam etti. Kriz yılında yüzde 8.7 iken, 2002’de yüzde 5.8’e, 2003’te yüzde 4.6’ya gerileyen faaliyet dışı gelirlerin satışlara oranı geçen yıl da yüzde 2.4’e indi. Bu durum ‘ekonomideki iyi gidişata’ bağlanırken, faaliyet dışı gelirlerin bir alt kalemi olan faiz gelirlerinde de aynı eğilim gözlendi. 2001 yılında yüzde 3 olan bu oran geçen yıl yüzde 0.8’e kadar geriledi. Bunun karşılığında kárdaki artış oranı ise 2001 yılında eksi yüzde 7 iken geçen yıl yüzde 4.9’a yükseldi.
Hürriyet yine sektör lideri
İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nda Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş., 367.8 trilyon liralık üretimden satış rakamıyla genel sıralamada 72’nci olurken Kağıt ve Kağıt Ürünleri ve Basım Sanayii sektöründeki liderliğini korudu. Bu sektörde ikinci olan Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. genel sıralamada 121’inci olurken, sektör 3’üncüsü Doğan Gazetecilik A.Ş.’nin sıralamadaki yeri 136 oldu.
Sabancı’dan 17 Koç’tan 16 şirket
TÜRKİYE’nin 500 büyük kuruluşu sıralamasına Koç Holding 16 şirketiyle, Sabancı Holding de 17 şirketiyle temsil edildi. Listenin ilk 10’unda 4 şirketi yer alan Koç Holding’in şirketleri şunlar oldu: Arçelik, Arçelik-LG, Aygaz, Beko, Demir Export, Döktaş Dökümcülük, Entek, Ford Otomotiv, İzocam, Mogaz, Otokar, Otoyol, Tat Konserve, Tofaş, Türk Demir Döküm, Türk Traktör. 500 büyük sıralamasında yeralan Sabancı şirketleri ise şöyle: Adana Çimento, Advansa, Akçansa, Beksa, Brisa, Bossa, Çimsa, Enerjisa, Kordsa, Marsa, Philsa Philip Morris, Pilsa, Olmuksa, Oysa Çimento, Sakosa, Temsa, Yünsa.
En kárlı şirket EÜAŞ oldu
GEÇEN yıl en fazla kár eden kuruluşlar arasında Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ilk sırada yer alırken, bir önceki yıl kárlılıkta 4’üncü olan Tüpraş 2’inci oldu. Sıralama Erdemir, Ford, Oyak-Renault olarak devam ederken, isminin açıklanmasını istemeyen bir özel kuruluşun ardından Arçelik, Türkiye Petrolleri, İskenderun Demir Çelik ve Petrol Ofisi ilk 10 içinde yer aldı. 2004 yılında en fazla kár eden ilk 10 içerisinde özel kuruluşlar ağırlığı ele geçirdi. Listede 3 kamu kuruluşuna karşılık 7 özel sektör sektör kuruluşu yer aldı.
İhracat şampiyonlarının ilk 3’ü özel sektörden çıktı
İHRACATTA 1999 yılından bu yana olduğu gibi ilk 3’te yine özel sektör kuruluşlarının yer aldı. Ancak son iki yılda ihracatta ilk sırayı yer alan Vestel, 2004’te yerini Toyota’ya bıraktı. İlk üç kuruluşun otomotiv sanayiinde faaliyet göstermesi dikkatleri çekerken, ihracatta ilk 10 kuruluş içindeki tek kamu kuruluşu Tüpraş oldu. Genel olarak bakıldığında ise 500 büyüğün toplam ihracatı yüzde 40.8 artış gösterirken, kamu kuruluşlarında bu oran yüzde 21 oldu.
500’ün 149’unda yabancı sermayenin payı var
TÜRKİYE’nin 500 büyük sanayi kuruluşu içinde, yabancı sermaye payı bulunan şirketleri büyük ağırlığa sahip. İSO Başkanı Tanıl Küçük ‘Olaya yabancı sermaye olarak bakmıyoruz, ülkenin kalkınması ve sürdürülebilir büyüme için yatırıma ihtiyaç var’ derken, yöneltilen bir soru üzerine İSO Danışmanı Erdoğan Özötün şu bilgileri verdi: ‘149 şirkette değişen oranlarda yabancı sermaye payı bulunuyor. Bu şirketler 500 şirketin toplam üretimden satışlarının yüzde 42.5’ini, brüt katma değerin yarısını, dönem kárının yüzde 44.4’ünü, ihracatın yüzde 49’unu, istihdamın ise yüzde 27.3’ünü sağlıyor.’
Türk devlerinin sadece 3’ü Fortune 500’e girebilir
BİR önceki yıl 2’ye düşen Fortune 500’e girebilecek kuruluş sayısı 2004’te 3’e çıktı. Yapılan karşılaştırmaya göre Toplam satış ve gelirler üzerinden yapılan Fortune 500’de Tüpraş’ın 280’inci sıraya, Petrol Ofisi’nin 319’uncu, Ford Otomotiv’in de 490’ıncı sıraya girebileceği görüldü. Ancak Türkiye’nin 500 büyük kuruluşunun toplam satışları ABD’nin 500’ünün ilk sırasındaki Wal-Mart Stores’un satışlarının yüzde 33’ünde kaldı.
İSTANBUL Sanayi Odası’nın (İSO) ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ sıramasında zirve değişmedi. Bir önceki yıl olduğu gibi 2004 sonuçlarına göre de kamu sektörünün lideri Tüpraş, özel sektörün lideri ise Ford Otomotiv oldu. Devlerin en yakın takipçileri de otomotiv sektöründen çıktı.
OTOMOTİVİN BAŞARISI:
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklanan ‘Türkiye’nin 500 büyük Sanayi Kuruluşu’ raporunun 2004 sonuçlarına göre, Tüpraş 10 katrilyon 446 trilyon 591 milyar 755 milyon liralık üretimden satışları ile birinciliğini korudu. Bir önceki yıl genel sıralamada 13’üncülükten 2’inciliğe sıçrayarak özel sektörün en büyüğü olan Ford Otomotiv, 4 katrilyon 445 trilyon 190 milyar 178 milyon liralık üretimden satış gerçekleştirdi. Ford’un 2003 yılında gösterdiği performansın bir benzerini geçen yıl gösteren Toyota Otomotiv, 3 katrilyon 348 trilyon 31 milyar 394 milyon lira ile 11’inci sıradan 3’üncülüğe yükseldi. Oyak Renault’un 3 katrilyon 279 trilyon 366 milyar 618 milyon lira ile 4’üncü sıradaki yerini korurken, 5’inci sırada önceki yıla göre bir basamak yükselen Ereğli Demir Çelik (Erdemir) 2 katrilyon 966 milyar 839 milyor lira ile yer aldı. İlk 10’a giren diğer kuruluşlar da Elektrik Üretim A.Ş., Arçelik, Vestel, Tofaş ve Aygaz olarak sıralandı.
18 KAMU KURULUŞU:
İlk 10 kuruluşun 8’i özel, 2’si kamu kuruluşlarından (TÜPRAŞ, Elektrik Üretim A.Ş.) oluşurken, 500 devin 213’ü İstanbul’dan olmak üzerene 482’si özel sektör kuruluşlarından çıktı. 2001 yılında 32 olan, 2002’de 30’a, 2033’te 24’e gerileyen kamu kuruluşlarının sayısı ise son listede 18’de kaldı. Bu 18 şirketin toplam 137 katrilyon 462 milyar 193 milyon lira olan üretimden satışlar içindeki payı yüzde 15.4 iken, bunun yüzde 7.6’sını Tüpraş oluşturdu. Yakın zamanda özel sektör kuruluşu olması beklenen Tüpraş, yaratılan katma değerde de ilk sırayı alarak hakimiyetini devak ettirdi. Türkiye GSMH’sinin yüzde 3.3’ünü yaratan Tüpraş, Türk sanayi sektörünün yarattığı katma değerin de yüzde 11.2’sini yarattı. Yaratılan katma değerde Philsa Philip Morris, 2’inci sırayı yer alarak bu alanda özel sektöre bir ilk kazandırırken, Petrol Ofisi 3’üncü sırayı oldu.
ÇALIŞAN SAYISI ARTTI:
500 büyükta üçretle çalışanların toplamı geçen yıl 530 bin 770 bin kişi olurken, özel kuruluşların çalışan sayısındaki yüzde 6.1’lik artış oldu. Buna karşın karşın kamu kuruluşlarında yüzde 10.2’lik düşüşün etkisiyle toplam çalışan sayısındaki artış yüzde 2.4’te kaldı. Tanıl Küçük’ün bu konudaki yorumu şöyle oldu: ‘500 büyük kuruluştaki olumlu performansa rağmen, 2004 yılında yalnızca 12 bin 238 kişilik net istihdam artışı sağlanması, sık sık dile getirdiğimiz işsizlik sorunun çözümünde tek başına sanayi sektörünün yeterli olmayacağı yönündeki görüşümüzü destekliyor.’
FAİZ GELİRİ AZALDI:
Varlık finansmanında dış kaynak payının özel şirketlerde yüzde 48’den yüzde 45.7’ye, kamu kurumlarında ise yüzde 40.6’dan yüzde 36.6’ya düştüğü 2004 yılında mali yapılardaki değişim devam etti. Kriz yılında yüzde 8.7 iken, 2002’de yüzde 5.8’e, 2003’te yüzde 4.6’ya gerileyen faaliyet dışı gelirlerin satışlara oranı geçen yıl da yüzde 2.4’e indi. Bu durum ‘ekonomideki iyi gidişata’ bağlanırken, faaliyet dışı gelirlerin bir alt kalemi olan faiz gelirlerinde de aynı eğilim gözlendi. 2001 yılında yüzde 3 olan bu oran geçen yıl yüzde 0.8’e kadar geriledi. Bunun karşılığında kárdaki artış oranı ise 2001 yılında eksi yüzde 7 iken geçen yıl yüzde 4.9’a yükseldi.
Hürriyet yine sektör lideri
İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nda Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş., 367.8 trilyon liralık üretimden satış rakamıyla genel sıralamada 72’nci olurken Kağıt ve Kağıt Ürünleri ve Basım Sanayii sektöründeki liderliğini korudu. Bu sektörde ikinci olan Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. genel sıralamada 121’inci olurken, sektör 3’üncüsü Doğan Gazetecilik A.Ş.’nin sıralamadaki yeri 136 oldu.
Sabancı’dan 17 Koç’tan 16 şirket
TÜRKİYE’nin 500 büyük kuruluşu sıralamasına Koç Holding 16 şirketiyle, Sabancı Holding de 17 şirketiyle temsil edildi. Listenin ilk 10’unda 4 şirketi yer alan Koç Holding’in şirketleri şunlar oldu: Arçelik, Arçelik-LG, Aygaz, Beko, Demir Export, Döktaş Dökümcülük, Entek, Ford Otomotiv, İzocam, Mogaz, Otokar, Otoyol, Tat Konserve, Tofaş, Türk Demir Döküm, Türk Traktör. 500 büyük sıralamasında yeralan Sabancı şirketleri ise şöyle: Adana Çimento, Advansa, Akçansa, Beksa, Brisa, Bossa, Çimsa, Enerjisa, Kordsa, Marsa, Philsa Philip Morris, Pilsa, Olmuksa, Oysa Çimento, Sakosa, Temsa, Yünsa.
En kárlı şirket EÜAŞ oldu
GEÇEN yıl en fazla kár eden kuruluşlar arasında Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ilk sırada yer alırken, bir önceki yıl kárlılıkta 4’üncü olan Tüpraş 2’inci oldu. Sıralama Erdemir, Ford, Oyak-Renault olarak devam ederken, isminin açıklanmasını istemeyen bir özel kuruluşun ardından Arçelik, Türkiye Petrolleri, İskenderun Demir Çelik ve Petrol Ofisi ilk 10 içinde yer aldı. 2004 yılında en fazla kár eden ilk 10 içerisinde özel kuruluşlar ağırlığı ele geçirdi. Listede 3 kamu kuruluşuna karşılık 7 özel sektör sektör kuruluşu yer aldı.
İhracat şampiyonlarının ilk 3’ü özel sektörden çıktı
İHRACATTA 1999 yılından bu yana olduğu gibi ilk 3’te yine özel sektör kuruluşlarının yer aldı. Ancak son iki yılda ihracatta ilk sırayı yer alan Vestel, 2004’te yerini Toyota’ya bıraktı. İlk üç kuruluşun otomotiv sanayiinde faaliyet göstermesi dikkatleri çekerken, ihracatta ilk 10 kuruluş içindeki tek kamu kuruluşu Tüpraş oldu. Genel olarak bakıldığında ise 500 büyüğün toplam ihracatı yüzde 40.8 artış gösterirken, kamu kuruluşlarında bu oran yüzde 21 oldu.
500’ün 149’unda yabancı sermayenin payı var
TÜRKİYE’nin 500 büyük sanayi kuruluşu içinde, yabancı sermaye payı bulunan şirketleri büyük ağırlığa sahip. İSO Başkanı Tanıl Küçük ‘Olaya yabancı sermaye olarak bakmıyoruz, ülkenin kalkınması ve sürdürülebilir büyüme için yatırıma ihtiyaç var’ derken, yöneltilen bir soru üzerine İSO Danışmanı Erdoğan Özötün şu bilgileri verdi: ‘149 şirkette değişen oranlarda yabancı sermaye payı bulunuyor. Bu şirketler 500 şirketin toplam üretimden satışlarının yüzde 42.5’ini, brüt katma değerin yarısını, dönem kárının yüzde 44.4’ünü, ihracatın yüzde 49’unu, istihdamın ise yüzde 27.3’ünü sağlıyor.’
Türk devlerinin sadece 3’ü Fortune 500’e girebilir
BİR önceki yıl 2’ye düşen Fortune 500’e girebilecek kuruluş sayısı 2004’te 3’e çıktı. Yapılan karşılaştırmaya göre Toplam satış ve gelirler üzerinden yapılan Fortune 500’de Tüpraş’ın 280’inci sıraya, Petrol Ofisi’nin 319’uncu, Ford Otomotiv’in de 490’ıncı sıraya girebileceği görüldü. Ancak Türkiye’nin 500 büyük kuruluşunun toplam satışları ABD’nin 500’ünün ilk sırasındaki Wal-Mart Stores’un satışlarının yüzde 33’ünde kaldı.