Türkiye’yi by-pass planı

RUSYA’nın Güney Akım Projesi’ni iptal etmesi nedeniyle Avrupa Birliği’nde (AB) enerji güvenliği tartışmaları yoğunlaşırken, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi, Doğu Akdeniz’deki gazı kendi üzerlerinden AB ülkelerine taşımak için atağa kalktı. İki ülke, İsrail’i de dahil etmeyi planladıkları ortak bir boru hattı projesi için AB nezdinde girişim başlattı. Doğu Akdeniz’deki rezervler, İsrail, Kıbrıs Rum Yönetimi ve Yunanistan açısından değil, KKTC ve Türkiye’nin içinde bulunduğu bölge enerji oyunundaki tüm aktörler açısından önem taşıyor.

MALİ DESTEK TALEBİ
Geçtiğimiz hafta AB Komisyonu’nun Enerji Birliği’nden Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic’e Yunanistan Enerji Bakanı Yiannis Maniatis, Rum Kesimi Enerji Bakanı Yiorgos Lakkotrypis ve İsrail Enerji Bakanı Silvan Şalom imzalı bir mektup iletildi. Dün de Sefcovic’le bir araya gelen Rum ve Yunan bakanlar, projenin “ortak çıkar projeleri” kapsamında mali açıdan desteklenmesini talep etti. Dörtlü olarak planlanan görüşmeye Şalom’un İsrail’deki siyasi gelişmeler nedeniyle katılamadığı öğrenildi. Üç ülke doğalgaz alanında işbirliğine gitme konusundaki ilk adımlarını 2012’de atsa da, son dönemde yaşanan gelişmeler bu işbirliğine yeni bir boyut kattı.

TÜRKİYE’SİZ ROTA
Boru hattı projesi, Doğu Akdeniz’deki doğalgaz kaynaklarının İsrail’den başlayarak önce Yunanistan, ardından İtalya’ya denizden boru hattı ile ulaştırılmasını öngörüyor. Kıbrıs üzerinden Yunanistan’ın Girit Adası’na ulaşması ve diğer boru hatlarına bağlanması öngörülen boru hattı projesi, Rum Kesimi’nin Trans Med Boru Hattı Projesi ile Yunanistan’ın East Med Boru Hattı Projesi’nin birleştirilmesinden doğdu. Projenin uygulanmasının Yunan kamu gaz şirketi DEPA tarafından yürütülmesi öngörülüyor. Kıbrıs Rum yönetimi, Türkiye ve KKTC’nin tüm itirazlarına rağmen tek yanlı parsellediği Kıbrıs adasının güneyinde sondaj çalışmaları yürütüyor.

1530 KİLOMETRE
AB Komisyonu’nun “ortak çıkar projeleri” olarak onay vermesi halinde proje 5.85 milyar Euro tutarındaki kaynaktan yararlanma ve bankalardan ayrıcalıklı muamele görme potansiyeline sahip olacak. AB Komisyonu, bu tür bir projenin kaynak çeşitlendirmesine katkıda bulunacağı ve enerji güvenliği sorunlarının çözümüne yardımcı olabileceği görüşünde. İsrail de projenin AB desteğini alması için lobi faaliyetlerini en üst düzeye yükseltmiş durumda. İngiliz The Guardian gazetesi de boru hattı projesiyle ilgili yayınladığı haberinde, hedefin AB ülkelerine yılda 10 milyar metreküp doğalgaz taşınması olduğunu yazdı. Gazete İtalya’ya ulaşacak boru hattının 1530 kilometre uzunluğunda olacağını ve Akdeniz’in derinliği 3 bin metreye kadar ulaşan tabanına döşeneceğini yazdı. Projenin 2020’de tamamlanması planlanıyor. Proje, Doğu Akdeniz doğalgaz kaynaklarının Avrupa’ya taşınmasında Türkiye’nin oyun dışı kalmasını öngörüyor.