8 Tip Anne Modeli Var Siz Hangi Annesiniz?

Özellikle anneler çocuklarıyla daha çok zaman geçirdiği, daha yakın ilişki kurduğu için, onları nasıl yetiştiriyorlarsa ileride çocukları da kendilerine benzeyen yetişkinler haline geliyor. Tabii her birinde ayrı kişilik özellikleri görülüyor. Depresif, endişeli-kaygılı, “hadi”leyen, aceleci, otoriter anne modelleri görmek mümkün. Aile ve çift ilişkileri konusunda Kitapları olan, Uluslararası Aile Tereapisi Derneği IFTA’nın 2011- 2013 dönem başkanı, Türkiye’nin ilk psikolojik danışmanlık merkezi olan AŞAM Çocuk ve Aile Gelişim Merkezi’nin kurucusu Psikolog Fatma Torun Reid ile ‘annelik modelleri’ni konuştuk. Kendi deneyimlerine dayanarak, karakter özelliklerine göre 8 farklı anne modeli çıkaran Reid, “Annelik modellerini kategorize etmek zor, ne kadar anne varsa o kadar da annelik modeli var” diyor. Psikolog Fatma Torun Reid’in anne modelleri ve çocuklar üzerindeki etkileri şöyle:

Türkiye’nin ilk psikolojik danışmanlık merkezinin kurucusu Uzman Psikolog Fatma Torun Reid’e göre, anneleri kategorize etmek zor. Anne sayısı kadar anne modeli var. Ancak genel özelliklerine göre sıralandığında
ise 8 tip anne modeli çıkıyor karşımıza.

İdareci-becerikli anneler

Kültürümüzde becerikli yakıştırması daha çok kızlar için yapıldığından becerikli anne de hem çocuğuna yetişen, hem evini çekip çeviren, hem de eş-dost aile büyüklerinin gönlünü hoş tutan insan oluyor. Geçmişte de kolay değildi bugün için ise hiç kolay değil. Çalışan anneler için çocuğu ile vakit geçirebilme dahi tatmin edici değil. Bu nedenle de babalara her zamankinden fazla ihtiyaç var.

Çok verici, sevecen, çocuğuna “kıyamayan” annelerdir. Yeni tanıştığım, son derece sevecen, güler yüzlü, hoşgörülü, 20 yaşındaki oğlunu sabahları hâlâ severek, öperek kaldıran bir annenin dediği çok çarpıcı. “Ablam da benim gibi. Bizden iyi anne olmaz, diyoruz. Yufka gibiyiz. Olsa olsa iyi börek olur bizden!” diyor ve espriyle kendini eleştiriyor. İleride gelininin bu yufka yürekli kayınvaldenin kulaklarını çok çınlatacağının da farkında.

Sessiz, suskun ve çocukla olan ilişkide uzak, donuk olabilecekleri gibi hırçın, sıkıntılı, şikayetçi, yakınan anneler de olabilirler. Depresif annenin çocuktaki etkisi anneye benzer suskunluk kadar aşırı duyarlılık ve yaramazlık şeklinde dışa yansır.

Geçmiş kuşaklarda daha çok gördüğümüz anneler. “Saçını süpürge” etmiş, altın dişini satıp çocuk okutmuş, mutsuz evliliğini en zor şartlarda yürütmüş anneler. Belki de kısmen bu tepkisel nedenle evliliklerde genç kuşak çabuk pes ediyor. Anneliğin tarifinde tabii ki fedakârlık var. Aşırısı çocukta sadakat duygusunu oluşturduğu kadar hayat boyu bir borçlanmayı da getiriyor.

Çoğunlukla aşırı koruyucu, titiz annelerdir. Daha çok kendi ailelerinde kayıplar, hastalıklar yaşanmış, kendi anne modelleri kaygılı olanlardır. Kültürümüzde yaygın bir model.

Babanın olmadığı veya sessiz-pasif olduğu evliliklerde annenin otorite rolüne girmesi durumu görülüyor. Çocuğuna yaşına dönük sınır koyabilen, tutarlı davranan anne , çocukta sorumluluk duygusunun gelişmesini, sağlarken, duygularını pek göstermeyen bir kişiliğin oluşmasına da neden olabilir

Bu özellikleri gösteren anneleri de iki gruba ayırabiliriz. Bir grupta, disiplinli, hedefli, çocuğunu yetenekleri doğrultusunda çalışmaya yöneltmiş ve yanında durmuş anneler var. Bunların çocukları ileride yaptıkları işte yüksek başarı elde etmiş yetişkinler olabiliyorlar. İkinci gruptaki anneleri ise, kendi yapamadıklarını çocuklarının üstünden gerçekleştirmek isteyenler oluşturuyor. Eğer hedeflenen, çocuğun istek ve yetenekleri doğrultusunda değilse, aile ortamında yeterli huzur ve düzen yoksa, anne çocuğu motive etmek için başkalarıyla kıyaslama gibi yanlış tutum sergiliyorsa çocuğun başarılı ve mutlu olması zor.

“Hadi’leyen anneler

Bu grupta iki tip hadileyen anne var. Birincisi, telaşlı anneler. Bu anneler çok hareketli ve her şey bir an evvel olsun bitsin isteyen aceleci olanlardır. Diğer gruptakiler, mükemmelliyetçi, kontrolcü, başkalarının bir işi düzgün yapabileceğine pek inanmayanlardır. “Hadi”leme karşı tarafı edilgen kılabildiği gibi kapalı öfke ve pasif direnişe de neden oluyor. “Tamam yaparım” deyip, bugünün işini yarına bırakmak, ertelemek veya unutmak, pasif direnişe en yaygın örnek.

Her şey anne ile bitmiyor

Önemli ilk ikili ilişki anneyle veya bize emek veren, ilk bağlanmayı yaşadığımız insanla oluşuyor. En iyi anneyle bile çocuk, anne ilişkisinde takılı kalırsa dünyaya açılamıyor. Bu nedenle de babalar, diğer büyükler ve arkadaşlar çok önemli. Çocuğunuza iyi bir arkadaş olun, ama en iyi arkadaşı siz olmayın. Kendi yaş grubundan olsun. Gerçekten ihtiyacı olduğunda size gelebilecek güven bağını oluşturun.

Veli Rehberi 5 soru 5 cevap

Çocuk ve Mizah

Orta Doğu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü ve Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Volkan Şahin çocuk ve mizah konusunda soruları yanıtladı.

1) Mizah çocuğu nasıl etkiliyor?
- Yapılan araştırmalar yaşadığı çevrede sağlıklı mizah öğeleriyle büyüyen çocukların mutlu, sonraki yaşamlarında depresyona daha dayanıklı, kendine güvenli ve zorluklarla daha iyi başa çıkan bireyler olarak geliştiklerini gösteriyor. İyi bir mizah duygusu çocuğa, özellikle günümüzün problemi okul zorbalığı ile başa çıkmada yardımcı olabiliyor.

2) Çocukta mizah anlayışı genellikle kaç yaşından itibaren gelişiyor?
-Araştırmalar çocukta doğumla başlayan mizah duygusunun 2 yaşından itibaren gelişmeye başladığını gösteriyor. Bu yaşlarda çocuklar etraflarındaki tanıdık objeleri birbirleri yerine kullanmaya yani belli bir fonksiyonu olan nesneleri bunların dışında düşünmeye başlıyor. Örneğin bir tencereyi şapka veya kask olarak kullanmak ya da bir muzu telefon ahizesi olarak düşünmek gibi. İlk başlarda basit, tesadüfi denemeler olarak görülen bu hareketler, yetişkinlerin hoşlanma belirten işaretleri ile pekişerek bilinçli davranışlara dönüşebiliyor.

3) Çocugun mizah anlayışı nasıl geliştirilebilir?
-Yetişkinlerin komik durumlar karşısındaki davranışlarının çocukta mizah duygusunun gelişmesinde büyük etkisi var. Onların mizah eğitimi bebeklikte anne ve çocuk arasında yaşanan iletişimle başlıyor. Mizahtan hoşlanan çocuklar yetiştirmenin yolu, aile olarak birlikte güzel zaman geçirmekten geliyor. Mizah genellikle mutlu zamanlarda ortaya çıktığından varlığı çocuklar tarafından her şeyin yolunda olduğunun bir işareti olarak algılanıyor.

4) Mizahın sınırı nasıl belirlenmeli?
-Her şeyden önce mizahın sınırı belirlenmesi zor ve sınırı aşılması çok kolay bir olgu olduğu unutulmamalı. Mizahın çocuğun yaşına, bilişsel seviyesine ve içerisinde yaşadığı kültüre uygun seçilmiş olması çok önemli. İnsanlara mutluluk verici olması, yapılış sürecinde herhangi bir canlıya zarar vermemesi gerekiyor. Yani başka canlıya fiziksel veya duygusal zararın verilmesi durumunda sınır çizilebilir. Cinsel içerikli, belli bir kişiyi, zümreyi, cinsiyeti, inancı küçümseyen mizah öğelerinden kaçınmalı.

5) Anne-baba bu süreçte nelere dikkat etmeli?
-Anne-baba, öğretmen ve çocuğun bakımından sorumlu olanlar, onların yaşadığı ortamlarda maruz kalabileceği uygunsuz mizah öğelerini bilinçli olarak araştırmalı ve ortadan kaldırmalı. Örneğin çocuklara cinsel içerikli espriler yapılmaması, çocukların zihinlerinde cinsellik hakkında yanlış izlenimler oluşturabilecek durumlara maruz bırakmamaları önemli. Bir cinsiyeti, ırkı veya inanç biçimini aşağılayıcı şakalardan hem evde hem okulda uzak durulmalı. Çünkü bu içerikteki öğeler onların zihninde önyargılar oluşturabilir.

Bunları Biliyormusunuz

- Milli Eğitim Bakanlığı 2013-2014 eğitimöğretim yılı verilerine göre, Türkiye’de 946 imam hatip ortaokulu bulunurken imam hatip lisesi bünyesinde ise 415 imam hatip ortaokulu hizmet veriyor.
- Bütçe ödenek teklif tavanı gelecek yıl için en yüksek üniversite, 848,2 milyon lira ile İstanbul Üniversitesi olurken en az ödenek ayrılan ise 25,9 milyon lira ile Türk-Alman Üniversitesi oldu.

PANO

Üniversiteliler Güney Afrika’da yarıştı

Güney Afrika’da 8 gün süren South Africa Solar Challenge Uluslararası Otomobil Yarışı’nda Yakın Doğu Üniversitesi (YDÜ) tarafından üretilen ve KKTC’yi temsil eden NEU-RA 25, 2000 km’lik parkurda
8’inci oldu. 27 Eylül’de Pretoria’da başlayan etkinlikte takımlar, 10 şehirde mola verdi. YDÜ, Dünyada güneş enerjisinin önemine dikkat çekmek için güneş enerjili araba üretmeye ve yarışlara girmeye devam edeceğini açıkladı.

Kanada okulları bu fuarda

Yabancı dil, lise ve üniversite eğitimi almak isteyenler için Kanada Günleri Fuarı başlıyor. 24 Ekim’de Ankara Hilton Otel’deki etkinlik, 25-26 Ekim’de ise İstanbul Point Hotel’e taşınacak. Kanada’dakiokulların temsilcileri ziyaretçilerin sorularını yanıtlayacak, hangi kurumlarda eğitim alabileceklerini anlatacak. Ayrıca yaz okulları ile ilgili de bilgiler verilecek. Fuar her iki şehirde de 13.00-1800 saatleri arasında.

Siz Sorun Cevaplayalım

- Türkiye’deki üniversitelerde toplam kaç profesör var?

YÖK verilerine göre Türkiye genelindeki 175 üniversitede toplam 20 bin 405 profesör bulunuyor. Bunlardan 5 bin 890’ı kadın, 14 bin 515’i erkek hocalardan oluşuyor.

- Son 10 yılda okul öncesinde eğitim alan öğrenci sayısında ne kadar artış oldu?

Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre, 2002-2003 eğitim öğretim yılında okul öncesi kurumlardaki öğrenci sayısı 283 bin 305 iken, 2013-2014 eğitim öğretim yılında bu sayı 1 milyon 59 bin 495’e yükseldi