İstatistiklerle genç işsizlik

Yıllar itibari ile genç nüfusun durumuna baktığımızda Türkiye’de 2007 yılında 12,4 milyon genç bulunuyordu ve gençlerin toplam nüfusa oranı yüzde 17,6. Artan Türkiye nüfusuna bağlı olarak genç sayımız da arttı. Genç nüfus 2013 yılında 12,7 milyona ulaşmasına karşın gençlerin oranı toplam nüfus içinde gerileyerek yüzde 16,6’ya düştü.

Ayrıca yıllar itibari ile cinsiyete göre genç nüfusu incelediğimizde erkeklerin oranının kadınlardan biraz daha fazla olduğu görülüyor. Yıllar itibari ile 15-24 yaş grubundaki erkek sayısının aynı yaştaki kadın sayısından yaklaşık ortalama 290 bin daha fazla olduğu söylenebilir.

Ayrıca Türkiye, Avrupa’nın en genç nüfuslu ülkesi. Avrupa Birliği (AB) üye ve aday ülkelerinde 2013 yılında genç nüfusun toplam nüfus içindeki oranı incelendiğinde, genç nüfus oranının en yüksek olduğu ülkenin Türkiye olduğu görülüyor. AB-28 üye ülkelerinin genç nüfuslarının toplam nüfus içindeki oranı yüzde 11,5 iken bu oran Türkiye için yüzde 16,6’dır.

Gençlerde işsizlik

Genç işsiz, 15-24 yaşları arasında bulunan, referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan kişilerden, iş aramak için son 4 hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olanlardan oluşuyor. 2014 yılı öncesinde iş arama kriterinde referans dönemi olarak ‘son 4 hafta’ yerine ‘son 3 ay’ kullanılıyordu.

Ayrıca, üç ay içinde başlayabileceği bir iş bulmuş ya da kendi işini kurmuş ancak işe başlamak ya da işbaşı yapmak için çeşitli eksikliklerini tamamlamak amacıyla bekleyenler de işsiz nüfus kapsamına dahil oluyor. Genç işsizlik oranı ise 15-24 yaş grubundaki işsiz nüfusun yine aynı yaş grubunda olan işgücü içindeki oranıdır.

Türkiye’de toplam 24,6 milyon istihdamın 3,6 milyonu gençlerden oluşuyor iken toplam 2,4 milyon işsizin 756 bini genç işsizlerden oluşuyor. İşsizlik oranlarına bakıldığında ise genç işsizlik oranının genel işsizlik oranından ortalama 8 puan fazla olduğu görülüyor. Genç işsizlik oranının genel işsizlik oranından fazla seyretmesi birçok ülkede görülen bir durum.

Ülkelere ve yıllara göre genç işsizlik oranına bakıldığında genel olarak tüm ülkelerde 2009 yılında, 2008 yılı sonunda yaşanan küresel krizin etkisi ile birlikte genç işsizliğin arttığı söylenebilir. Dünya ekonomisi 2008 yılında başlayan ve birçok ülke için etkileri hala devam eden büyük bir iktisadi krizle karşı karşıya kaldı. Finansal piyasalarda başlayan krizin dünyanın her yerinde azalan tüketim ve üretimle birlikte reel ekonomiyi etkilemesi gecikmemiş ve birçok ülkede işgücü talebinde büyük bir düşüş yaşandı. Bu krizden sonra bazı ülkeler genç işsizlik rakamlarını eski seviyelerine getirebilmişken bazı ülkeler için bunu söylemek mümkün değil.

İşgücü talebindeki azalma genç işsizliğin 2005-2009 döneminde İspanya’da yüzde 19,6’dan yüzde 37,7’ye, ABD’de yüzde 11,3’ten yüzde 17,6’ya, İngiltere’de yüzde 12,8’den yüzde 19,1’e çıkmasına yol açtı.

Türkiye’de ise hızla alınan önlemlerle işsizlikteki artış sınırlı kaldı. Bunda Türkiye’nin krizden sadece 4 çeyrek dönem etkilenmesi, diğer ülkelere göre krizden daha geç etkilenmeye başlaması ve daha erken çıkması da etkili oldu. 2009 yılında yüzde 4,8 küçülen Türkiye, 2010 yılında yüzde 9,2, 2011 yılında ise yüzde 8,8 büyüyerek, Dünya’da Çin’den sonra en fazla büyüme gösteren ülke oldu.

Ülkemizde genç işsizlik 2008 yılında yüzde 18,6, 2009’da yüzde 22,9 olarak gerçekleşmesine rağmen, 2009 yılının ikinci yarısından itibaren düşme eğilimine girdi. Genç işsizlikteki azalma 2010 yılında daha belirgin hale gelmiş ve genç işsizlik oranı yüzde 19,9, 2011 yılında yüzde 16,8 olarak gerçekleşti ve kriz öncesi duruma dönüldü. Oysa bu denli büyük krizlerden etkilenen ülkelerde işsizlik oranı ekonomik resesyondan çıktıktan sonra 6 çeyrek dönem daha artış gösterebiliyor.

Nitekim 2009’da İtalya’da yüzde 25,4, İspanya’da yüzde 37,7, Yunanistan’da yüzde 25,7 olarak gerçekleşen genç işsizlik oranının her yıl artmaya devam ettiği görülüyor. Avrupa Birliği (AB) geneli için de durum farklı değil. AB genelinde kriz öncesi 2007 yılında yüzde 15,7 olan genç işsizlik oranı, 2009’da yüzde 20,1; 2013 yılında ise yüzde 23,5 olarak gerçekleşti. Genç işsizlik kriz öncesi eski oranına indirilemedi.

2008 yılında başlayan dünya ekonomik krizinde ülkemiz işsizlikle mücadele konusunda çok yüksek bir performans gösterdi. Bu süreçte aktif ve pasif işgücü politikalarının yanı sıra teşvik paketleri istihdamı arttırmada önemli enstrümanlar olarak kullanıldı. İşsizlikle mücadele kapsamında alınan yapısal ve konjonktürel tedbirler sayesinde işsizlik ve genç işsizlik oranları kriz öncesi durumuna dönebildi.