‘Profesör müsün temizlikçi mi?’

Kabataş Erkek Lisesi mezunu olan Veysel Berk, Boğaziçi Üniversitesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik ve aynı zamanda fizik bölümünde okudu. 2000 yılında Massachusetts Institute of Technology’ye bilimsel çalışmalar yapmak için gitti. University of California Berkeley’de doktora yaptı. Amerikan Enerji Bakanı ve Nobel ödüllü bir fizikçi olan Steven Chu ile birlikte özel bir mikroskop ürettiler. Bu mikroskop gün ışığı kullanıyor, fakat elektron mikroskobu kalitesinde görüntü alabiliyor. Yani metrenin milyarda biri çözünürlükte görüntü elde ediyorlar, ama elektron mikroskopu gibi canlıları öldürmüyorlar. Bu yüzden canlı canlı kanserli hücreleri takip edebiliyorlar. “Kronik hastalıklara sebep olan mikropları BBG evleri gibi izledik aslında” diyen Berk, bu yolda ciddi ilerlemeler kaydettiklerini ve çalışmalarının 2013 yılında Science dergisinde yayınlandığını anlatıyor.

Berk, mikroskop yapmak için 4 yıl boyunca sabah 7’den gece 2’ye bazen 3’lere kadar 4 metreye 4 metre karanlık bir odada çalıştığını, bu ufak odada yıllarını geçirince insanın canının sıkıldığını söylüyor: “Birgün canım o kadar sıkıldı ki, mikroskopta canlı hücrelere bakarken birden aklıma bir fikir geldi, şu enstitüde binlerce kişi çalışıyor. Bunların çoğunu tanımıyorum, Facebook veya Twitter’da arkadaş değiliz, ama onlar da benim gibi odalarına kapanmış çalışıyorlar. Şöyle bir sanal duvar olsa binanın önünde, insanlar oturdukları yerden bu duvara yazabilseler, resimlerini videolarını koyabilseler, canlı sohbet ederdik, hiç olmazsa can sıkıntımız gitmiş olurdu. Hemen mikroskoptan kafamı kaldırdım ve Yahoo ve Google’da çalışan birkaç arkadaşıma e-posta attım. Arkadaşların çok hoşuna gitti fikir. Bu arada yatırımcılar da duydular projeyi. Wallit adını verdiğimiz uygulamaya, bir iki hafta gibi kısa bir sürede 1.2 milyon dolar yatırım aldık. Yatırımcılar arasında HP’nin başkan yardımcısı, OpenTable’in başkanı, PocketGems CEO’su, YouTube yönetim kurulu üyeleri gibi isimler de var.

Temizliğin de fiziği matematiği var
Bir yanda mikroskop diğer yanda Wallit çalışmaları devam ederken Berk’in annesi rahatsızlık geçirince Türkiye’ye gelmesi gerekmiş. Burada da bir şeylerle ilgilenmek istemiş. 14 yıl San Francisco’da yaşadıktan sonra Türkiye’ye gelen Berk, hem ofisi hem de evi temizletmek için şirketlerle görüşmüş. Temizlik şirketlerinden ‘Şu anlaşmaları imzalayacaksınız, uzun süreli taahhüt edeceksiniz, tam gün de gelsek iki saat de gelsek aynı ücreti alırız’ gibi cümleler duyunca “Yok yahu!” demiş. Fiyatları da uçuk ve yüksek bulmuş. Aynı problemi çevresinin de yaşadığını görünce iş fikri ortaya çıkmış.

Eve Biri Lazım diyerek yola çıkmışlar ve 3 haftada hizmet vermeye başlamışlar. Berk ilk temizliklere bizzat kendisi gitmiş. Ne gibi problemler var, işin zorlukları nelerdir sahada görüp, bunları çözmenin yollarını aramışlar. Türk kültürünü de göz önünde bulundurarak ev temizliği prosedürlerini belirlemişler. “Temizliğe nereden başlanır nerede bitirilir, bunun bir fiziği, matematiği var. Toz nereden nereye uçar? Mesela, kuruyan bir pislik, içindeki suyu kaybettiği için çok zor çıkar. Oysa üzerine biraz su bıraksan ve 5 dakika beklesen, suyu emip çok kolay temizlenecek” diyen Berk, ev temizliğinde vaktin ciddi bir kısmının plansız temizlikten dolayı yapılan tekrarlara gittiğini söylüyor.

1.800 başvuru yapıldı
www.evebirilazim.com adresinden evin büyüklüğü ve temizlik günü seçiliyor. İstenen ek hizmetler (halı, koltuk, iç-dış cam temizliği vs) belirtiliyor. Ev temizliği ile ilgili temizlikçiye iletilmesi istenen notlar giriliyor ve kredi kartı ile ödeme yapılıyor. Rezervasyon bilgisi merkeze geliyor, operasyondakiler teyit icin müşteriye telefon ediyor, hem de tanışmış oluyorlar. Yapılan rezervasyon temizlikçinin akıllı telefonuna not olarak düşüyor. Bunun için özel bir uygulama geliştirmişler. Rezervasyon ile birlikte müşteri notları, adresi, telefon numarası ve müşteriye ulaşması için hangi toplu taşıma rotasını ve araçlarını kullanması gerektiği harita üzerinde görülebiliyor.

Bu alanda bırakın kalifiye eleman bulmayı, tecrübesiz bile olsa çalışma isteği olan insan bulmanın zor olduğunu belirten Berk “Öncelikle temizlik işinde çalışma isteği olan insan bulmak zor, bir de bu insanların çok az ücret ile çalıştırıldıklarını düşünürsek kaliteli bir hizmet almak çok zor. Biz bu iki problemi çözmek için, öncelikle kendi web sitemizden başvuru sistemini geliştirdik. Kendi insan kaynağı platformumuzu ve yöntemlerimizi oluşturduk. Fiyat politikasını belirledik. Bizim ile çalışan birisi 2.400 TL’den 3 bin’TL ye kadar aylık kazanç elde edebiliyor. İki haftada bu yeni sistem ile 1.800’ün üzerinde başvuru aldık. Her gün 20’ye yakın insan ile görüşüyoruz, 3-4 kişiyi ekibe dahil ediyoruz. Kaliteyi korumak bizim için çok önemli, bu yüzden ince eleyip sık dokuyoruz” diyor.

Ödediğin kadar hizmet
Eviniz 1+1 olabilir ve 8 saat ev temizliği gerektirmiyordur. Ancak çağırdığınız temizlikçi 2 saat de gelse, 4 saat de gelse sizden tam gün parası talep edebiliyor. Eve Biri Lazım, 2 veya 4 saat gibi modüler sistem sunuyor. Ev sahiplerinin de temizlikçileri suiistimal etmemeleri icin modüler temizlik satın alma sistemi kurulmuş. Yani müşteriler, seçtikleri işler kadar iş talep edebiliyor. Eve çağırıp hadi bugün 15 halı, 8 koltuk temizliği ve tüm duvar ve camları temizle gibi bir talep ile gelemiyor. Web sitesinden ne kadar hizmet istendiyse o kadar ücret ödeniyor.

Fizik çalışmalarına devam
Berk temizlik işleriyle uğraşsa da fizikten de tamamen kopmamış. Steven Chu ile ortak çalışmaları olan ışık mikroskobu için Stanford Üniversitesi’nden talep gelmiş ve mikroskobu üniversiteye kurarak doktora öğrencilerine teslim etmişler. Berk de 2 ayda bir giderek sistemi kontrol ediyor, doktora öğrencileri ile çalışmalar yapmaya devam ediyor. Berk’in kariyer değişikliğiyle ilgili en güzel tepki de babasından gelmiş: “Oğlum sen profesör müsün, temizlikçi misin? Nesin sen?”

2017’de 15 bin istihdam
Ev sahiplerini, evlerine temizlik için gelen görevlilileri sigorta yapma zorunluluğundan kurtarıyor. Çünkü Eve Biri Lazım sistemindeki tüm temizlik çalışanları sigortalı. 2 binin üzerinde başvuru aldıklarını belirten Berk, sistemlerinde aktif olarak temizlik hizmetine giden 35 kişi olduğunu söylüyor. Hedef ise 2017’de 15 bin kişiyi istihdam etmek.

Eve Biri Lazım’ın 5 yıldızlı otellerle işbirliği var. Onların da isteği, housekeeper için ek iş yaratmak. Hizmetlilere verdikleri maaş ve imkanlar yeterli gelmediği için çalışanlarını memnun edemiyorlar, bu yüzden işten ayrılma oranları çok yüksek. Çözüm olarak hafta sonları ve izinlerinde isteyenlere ek iş imkanı sunmak istiyorlar. Ekibi büyütmek için çalışmalar devam ediyor. İŞKUR ile çalışıyorlar. Belediyeler de yerinde istihdam ile bölgelerindeki işsizlik oranlarını düşürmek istiyor.