Prim iadesi almak faydalı mı, zararlı mı

Önce prim iadesinin ne anlama geldiğini açıklayalım: Almanya’da sigortaya tabi çalışan Türk vatandaşlarının, Alman sigorta kurumlarına yatırılmış olan primler

inin yazılı istek üzerine veya bazı şartlar altında sigortalılara veya ölümleri halinde geride kalan hak sahiplerine iade edilmesine prim iadesi deniliyor.

SONUÇLARI NE OLUR?
Prim iadesinin getirdiği en önemli sonuç, primleri iade alınan tarihe kadar olan Alman emeklilik sigortasının iptal edilmesidir. Emeklilik sigortalarının bütün kollarındaki çocuk yetiştirme süreleri, çocuk dikkate almak süreleri dahil Alman sigorta süreleri dolayısıyla o zamana kadar elde edilen diğer tüm haklar da kaybolur. Böylece yapılmış olası bir ayni yardım veya para yardımından önceki primler iade edilmemesine rağmen, bu sürelerde geçerliliğini kaybeder.

KESİN DÖNÜŞ ŞARTI
Bir kere, prim iadesi hakkından yararlanmak için Türk vatandaşı olmak gerekiyor. Çünkü prim iadesinin başlıca ön koşulları, kişinin Almanya’dan Türkiye’ye kesin dönüş yapmış olmasıdır. Kişi çifte vatandaş veya Alman vatandaşı ise o zaman Türkiye’ye kesin dönüş yapmış sayılmaz. Dolayısıyla birinci şart Türk vatandaşı olmak gerekiyor.

BEKLEME SÜRESİ
İkinci şart ise iki yıllık bekleme süresinin dolmasıdır. Bu sürenin başlangıcı mecburi sigortalılığın sona erdiği tarihtir. Almanya ve Türkiye’deki mecburi sigortalılık eşdeğer olup Almanya’da kazanç yerine geçen ödemeler olarak kabul edilen işsizlik parası, işsizlik yardımı veya 1 Ocak 2005’ten sonra işsizlik parası veya hastalık parası gibi ödemeler mecburi sigortalılık süresi olarak işlem gördüğü için, iki yıllık bekleme süresi bu tür ödemelerin bitiminde başlamaktadır.

YENİDEN ÇALIŞIRSA...
İki yıllık bekleme süresi içinde Türkiye veya Almanya’da yeniden zorunlu sigortalı bir işte çalışmaya başlanıldığı takdirde, iki yıllık bekleme süresi her defasında mecburi sigortalılığın sona ermesinden sonra işlemeye başlar.
Tutuklu olarak geçen süreler ile 5510 sayılı Kanun ve bu kanunla mülga kanunlar hükümlerine göre isteğe bağlı sigortaya prim ödenen süreler, bekleme süresini etkilemez.

5 YILDAN AZ ÇALIŞANLAR
Sosyal Güvenlik Kurumu yetkililerinden aldığım bilgiye göre, 17 Mart 1987 tarihine kadar Almanya’yı terk etmiş olan Türk vatandaşları, Türkiye’de mecburi sigortalı olsalar bile bekleme süresinden etkilenmezler, istedikleri takdirde primleri iade edilir.
Ayrıca, 65 yaşını doldurdukları halde her iki ülkedeki prim ödeme süreleri toplamı 5 yılı bulmayan vatandaşlarımızla 24 aylık bekleme süresine tabi olmadan prim iadesi isteğinde bulunabilirler.

Başvuru nereye yapılacak

PRİM iadesi hakkından yararlanmak isteyen vatandaşların, bizzat Türkiye’ye giderek ikamet ettikleri en yakın Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü veya Merkez Müdürlükleri’ne müracaat etmeleri gerekiyor.

Hak sahipleri alabiliyor mu

Bekleme süresi dolmamış olması sebebiyle, ölümden dolayı aylık hakkı yoksa, Alman Emeklilik Sigortası, primleri dul erkeğe, dul kadına veya yetimlere iade ediyor. Alman ve Türk sigorta süreleri, bu koşulların incelenmesinde birleştiriliyor.
Yetimlerin prim iadesi alabilmeleri için, Alman Emeklilik Sigortası’ndan yetim aylığında aranan kişisel koşulların olması gerekir. Yani, yetim aylığı bağlanması şartlarını (18 yaşını doldurmamış veya tahsilde – mesleki eğitimde bulunan veya engelli bir durum nedeniyle kendi geçimini sağlayamayacak durumda olup, 27 yaşından gün almamış yetimler) taşıması gerekir. 15 yaşını doldurmuş yetimler dilekçe verme hakkına sahipler.
Birden fazla yetim olduğunda prim iadesi tutarı eşit olarak paylaştırılır.

Bunları biliyor musunuz

* Prim iadesinde, sigortalı adına ödenmiş olan primlerin sadece yarısı yani sigortalı hissesi iade ediliyor. İşsizlik parası, işsizlik yardımı ve çocuk yetiştirme gibi sürelere ait primler Alman sigorta kasasında kalıyor.

* Almanya’da herhangi bir emeklilik sigortası tarafından yapılmış bir aylık ödemesi veya rehabilitasyon/kur tedavisi tedbirleri ile kendisi, eşi veya çocukları için verem hastalığı gibi özel hastalıklar nedeniyle yapılan yardımlardan önceki sürelere ait primler iade edilmiyor. Aylık ödemesi veya rehabilitasyon tedbirlerinden yararlanmış sigortalıya, bundan sonraki süreler için prim iadesi yapıldığında, primi iade edilmeyen sürelere ait primlerde iptal ediliyor, bu sürelere istinaden daha sonra aylık dahil herhangi bir yardım yapılmıyor.

Kısmi aylık bağlatana prim iadesi yok, ama…

ALMANYA ve Türkiye’deki sigortalı sürelerim birleştirilerek SGK tarafından kısmi aylık bağlandı. Buna rağmen, Almanya’da benden kesilen sigorta primlerinin iadesini almaya hakkım var mı? (Murat D.)
- Almanya’daki prim ödeme süreleri de dikkate alınarak Türkiye’de kısmi aylık bağlananların primleri iade edilmiyor.
Ancak bunun bir istisnası var. Kısmi aylık bağlanmış olmakla birlikte yurtdışı hizmet borçlanması yapmak, sigortalı bir işe girip aylığını kestirip bu arada askerlik borçlanması yaparak, isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek veya çalışarak tam aylığa hak kazananların primleri de iade ediliyor. Ancak sigortalılık sonlandırdıktan sonra iki yıl bekleme süresi şartını da yerine getirmek gerekiyor. Prim ödeme sürelerinin bir bölümüne ait primlerin iadesi talep edilemez.

Primlere el konulabilir mi

ALMANYA’da 1978-2011 arasında çalıştım. Bu sürede benden kesilen emeklilik primlerimi SGK’ya aktarabilir miyim? Bu durumda ne zaman emekli olabilirim? Bu arada Almanya’da mahkeme borçlarım var. Acaba prim iadesi alırsam, borç nedeniyle primlere el konulur mu? * S.K. (Straubing)

- Türkiye ile Almanya arasında prim transferi şeklinde bir uygulama yok. Almanya’daki sürelerini ancak yurtdışı borçlanma yoluyla SGK’ya saydırabilirsiniz. Meclise sunulan Torba Yasası’nın onaylanmasından sonra, Almanya’daki iş başlangıcınız Türkiye’de iş başlangıcı olarak sayılırsa, 44 yaş, 5 bin gün şartlarına tabi olursunuz.
Almanya’daki mahkeme borçlarınız konusunda haciz kararı çıkmadığı sürece, iadesini isteyeceğiniz primlerden kesinti yapılmaz. Ancak haciz kararı çıktıysa, Alman Emeklilik Sigortası size zaten, iadesini hak ettiğiniz primden kaç paranın borca kesileceğini bildirecektir. Primlerinizin el konulmasını istemiyorsanız, sonradan da yazılı olarak prim iadesinden vazgeçip, Alman Emeklilik Sigortası’ndan yaşınız geldiğinde emekli aylığı talebinde bulunacağınızı bildirebilirsiniz.

Opsiyon modeli yasayla kalkıyor

EVLİLİK yoluyla 1991’de Almanya’ya geldim. 1969 doğumluyum ve Türk vatandaşıyım 1996 dan beri bir lojistik firmasında çalışıyorum. Kesin dönüş yapmak istiyorum. Emeklilik kasasından paramı nasıl alabilirim? Ne kadar olduğunu nereye sorabilirim? Hangi işlemleri yapmam gerekiyor? Ne gibi haklarım var burada? Türkiye’ye giderken eşya götürme hakkım var mı? Çocuklarım Almanya doğumlu ve 18 yaşındalar. Süresiz oturma izinleri var. Çifte vatandaşlık hakları var mı? (Mehmet Sağlam)

- Prim iadesinin şartları, nasıl yapıldığını ve nereye başvurulacağına ilişkin bilgileri, bugünkü anayazımızdan edinebilirsiniz.
Buradaki haklarınıza gelince; Türkiye’ye giderken aile başına bir araba çıkarma ve eşya nakil haklarınız. Bunun için aranan koşulları yazmak için HÜRDANIŞ köşesine ayrılan sayfa yetmeyecektir. Bu konularda bilmeniz gereken tüm bilgilere Berlin Büyükelçiliğimize ait internet sitesinden (http://berlin.be.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=121175) ulaşabilirsiniz.
Türkiye’ye kesin dönüş yapmakla hem sizin hem çocuklarınızın süresiz oturma izinleri iptal edilir. Eğer, yeni Alman Vatandaşlık Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren bir yıl içinde çocuklarınız için opsiyon modelinden yararlanma başvurusunda bulunmadıysanız, o zaman çocuklarınızın çifte vatandaş olma hakları yok. Başvurduysanız, çocuklarınız şimdilik geçici dahi olsa çift pasaport taşıyabilirler.
Hatta Alman Hükümeti’nin meclise sunduğu yasa tasarısı, opsiyon modeli kapsamında çifte pasaport alanlar 18 yaşından sonra iki vatandaşlık arasından birini tercih etmekten muaf tutacak. Söz konusu tasarı Eyaletler Meclisi’nde görüşüldükten sonra yeniden Federal Meclis’in onayına sunulacak. Tasarının bu yıl içinde yasalaşması bekleniyor.