Yurtdışı borçlanmada kim nereye başvuracak

Kuşkusuz en büyük yenilik, dolar bazındaki borçlanma sisteminden vazgeçilip, asgari ücrete endeksli bir borçlanma sistemine geçilmesi oldu. Artık, günlük 3.5 dolar yerine, her altı ayda bir Bakanlar Kurulu Kararı’yla artan asgari ücretin yüzde 32’si üzerinden hesaplanan günlük borçlanma miktarı, yurtdışı borçlanma işlemlerinde baz alınıyor.

Halihazırda 11.42 TL olan günlük borçlanma miktarı, 1 Temmuz’dan itibaren yıl sonuna kadar 12.10 TL’ye yükselecek.

HİZMETE BAKILIYOR

Söz konusu sosyal güvenlik ka­nunun, yurtdışında yaşayan Türkleri yakından ilgilerinden diğer önemli de­ğişiklik ise yurtdışı borçlanma işlemle­rinde nereye başvurulacağı ile ilgili. Ka­nunun uygulanmaya başladığı 8 Mayıs 2008’den önce, yurtdışında sigortaya tabi çalışılan süreler, kişinin Türkiye’de çalışmışlığı varsa, son olarak tabi oldu­ğu sosyal güvenlik kurumuna, çalışmış­lığı yoksa, eski adıyla SSK’ya borçlan­dırılıyordu. Ev kadınlarının yurtdışında boşta geçen süreleri ise eski adıyla Bağ-Kur’da dikkate alınıyordu.

BU NE ANLAMA GELİYOR?

Yeni sistem, Türkiye’de borçlanma talep tarihinden önce çalışması olmayanları dezavantajlı duruma düşürdü. Çünkü bu durumda bulunan sigortalıların yurtdışı süreleri, ev kadınlarınınki gibi ‘4-b sigortalısı’ kapsamında değerlendiriliyor.
Bunun anlamı şu: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türkiye’de hizmeti bulunmayanların yurtdışındaki çalışma sürelerini, aylık bağlama oranı SSK’ya göre daha düşük olan Bağ-Kur’da değerlendirerek, aynı parayı alıyor, ancak miktarı daha düşük olan aylık bağlıyor. Bağ-Kur yerine SSK, yani ‘4-a sigortalısı’ olarak emekli olmak isteyenler, yurtdışı borçlanma işlemini yapmadan önce Türkiye’ye gidip, sigortaya tabi bir iş kolunda kısa süreli çalışıyor. Hatta hizmet çakışması olmaması için, kişi yurtdışındaki işinden bir süreliğine ayrılıyordu. Neyse ki, SGK geçen yılın kasım ayında çıkardığı genelgeyle, en azından hizmet çakışması durumunda, sigortalının lehinde bir uygulama başlattı. Vatandaşları bir nebze rahat nefes aldıran bu genelgeyi, daha sonraki yazıda detaylı bir şekilde konu edeceğim.

BAŞVURU ADRESI
Özetleyecek olursak; yurtdışında 8 Mayıs 2008 tarihinden önce veya sonra geçen hizmet sürelerini bu tarihten sonra borçlanma talebinde bulunanlar, borçlanma talep tarihinden önce sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışması varsa, Türkiye’de ikâmetgahının bulunduğu yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvuracaklar. 506 sayılı kanunun geçici 20’nci maddesine tabi sandıklardan birinde çalışanların borçlanma işlemleri ise ilgili sandıkça sonuçlandırılıyor. Türkiye’de sigortalı çalışan, ancak yurtdışında ev kadını olarak ikâmet edenler, yurtdışında boşta geçen sürelerini, Bağ-Kur yerine, son olarak tabi oldukları sosyal güvenlik kurumuna borçlanabilirler. Eğer bu kurum Bağ-Kur’sa o zaman kaçış yok, yurtdışındaki ev kadınlığı süresi yine Bağ-Kur’a borçlandırılır.

Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmazsınız

TÜRK vatandaşlığından çıkmadan önceki çalışma yıllarım Türkiye’de çalışmış gibi sayılıp ve Türkiye’den emekli olduktan sonra Almanya’da da emekli yaşıma geldiğimde Alman Emeklilik Sigortası bir sorun çıkarır mı ya da herhangi bir hak kaybım olur mu? Almanya’da 30 yıl çalışmışlığım var. Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmayalım. (İsmail Aslan / Stuttgart )
- Türkiye’den emekli olmanız, Alman­ya’daki emekliliğinizi etkilemez. Çünkü emeklilik, para karşılığında alınan bir tür hizmettir. Aynı anda bir çok ülkeden birden fazla emekliliğe sahip olabilirsiniz. Alman­ya’da emekillik yaşına geldiğinizde hiçbir hak kaybına da uğramazsınız. Tek sorun, Türki­ye’den emekli olduktan sonra Almanya’da sosyal yardımla geçinmeniz durumunda ortaya çıkar. Çünkü, o zaman Türkiye’den bağlanan emekli aylığınız, size yapılan sosyal yardım ödemesinden kısmen düşülür.

Babam nereye borçlanacak

BABAM 20.04.1949 doğumlu. Türkiye’de 01.02.1975 - 30.09.1978 tarihleri arasında 44 ay Emekli Sandığı, son giriş 30 gün SSK. Almanya’ya 1978 yılında geldi ve 15.09.1981’de işe başladı. 01.07.2009’dan beri malulen emekli. Türkiye’den emekli olabilmesi için ne kadar borçlanacak? Emekli Sandığı’na mı SGK’ya mı borçlanacak? (Ebru)
- Babanızın Türkiye’deki iş başlangıcı dikkate alındığında, 3 bin 600 gün emekli olması için yetiyor. Verdiğiniz bilgiye göre, 44 ay, yani bin 320 güne sahip. Ayrıca bir ay da SSK’da prim ödeme gün sayısı var, yani toplam bin 350 gün. Babanızın emekli olabilmesi için 2 bin 250 güne ihtiyacı var. Yurtdışında sigortaya tabi çalıştığı günlerden 2 bin 250 gününü, bu ayın sonuna kadar günlük 11.42 TL’den borçlanırsa, ödemesi gereken borç miktarı 25 bin 695 TL olacaktır. Borçlanma başvurusu 1 Temmuz’dan sonra yapılırsa, günlük borçlanma miktarına uygulanacak zam nedeniyle bin 530 TL fazla ödersiniz. Babanızın yurtdışındaki sigortalı sürelerini, Almanya’ya gelmeden önce son olarak tabi çalıştığı kurum olan SSK’ya borçlanması gerekiyor.

Mavi Kartım var borçlanabilir miyim

BEN 24.04.1971 doğumluyum. 31.12.1989’da SGK’da sigortalandım. 31.07.2000’e kadar 2 bin 360 gün prim ödedim. Daha sonra SGK’yı durdurup Almanya’da çalışmaya başladım. 2009 sonunda Alman vatandaşlığına geçip Mavi Kart aldım. Türkiye’de borçlanıp emekli olma hakkım var mı? (Oben Uluc)
- Şu an Mavi Kart sahiplerinin yurtdışı borçlanma hakları yok. Ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Türk hükümeti tarafından sunulan ve halk arasında ‘Torba Yasası’ olarak bilinen yasa tasarısı ile Mavi Kartlılara da borçlanma yolu açılıyor. Yasanın TBMM Genel Kurulu’nda onaylanıp Resmi Gazete’de yayınlanmasından sonra ki, bunun da 1-2 ay içinde gerçekleşmesi bekleniyor, artık dava açmadan, yurtdışında sadece Türk vatandaşı olarak sigortaya tabi çalıştığınız sürelerinizi borçlanabileceksiniz.