Türk-İş: 'Kader değil cinayet'

Hükümetin hazırladığı taşeron yasa taslağının 'taşeronluğu' dolayısıyla da iş cinayetlerini daha da artıracağını iddia eden Türk-İş, "Daha önce Zatıaliniz tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geri gönderilen, özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisi veren düzenlemenin yeniden getirilmek istendiği görülmektedir. Bu sayede, 'kiralık işçilik' uygulaması başlatılacak, Soma'da ortaya çıkan ve kamuoyunda 'dayıbaşı' sistemi olarak nitelendirilen 'işçi simsarlığı' yasal hale kavuşacaktır" denildi. Türk-İş, Cumhurbaşkanından Soma için bağımsız bir araştırma ve izleme komisyonu kurulması için destek istedi.

Türk-İş Başkanı Ergün Atalay ve Genel Sekreter Pevrul Kavlak imzasıyla, Cumhurbaşkanı Gül'e üç sayfalık bir rapor sunuldu. Raporda, "13 Mayıs 2014 günü, Soma'da yaşanan bu kaza, nedenleri ve sonuçları değerlendirildiğinde, bir kaza değil, Türkiye tarihinin en büyük işçi katliamıdır. Bu niteliğiyle, dünyanın en büyük maden felaketleri arasında yerini almıştır. Bize göre, Soma'da yaşanan bir iş kazası ya da kader değildir, resmen cinayettir. Bu konuda yapılan araştırmalara baktıkça, insan ülkemiz adına utanç duyuyor" denildi.

İNGİLTERE'DEN 15 KAT DAHA ÇOK ÖLÜYORUZ

Türkiye'nin OECD ülkeleri arasında ölümlü iş kazalarında önde geldiği, 2000-2012 yılları verilerine göre Türkiye'de madenlerde yılda ortalama 73 işçinin öldüğü vurgulandı. Bu ölümlerin, İngiltere ve Norveç'in 15 katı; Almanya ve Avustralya'nın 9 katı, Polonya ve İtalya'nın 6 katı olduğuna dikkat çekildi.

Bu rakamların olağan olmadığı belirtilen raporda, "Madencilikte kullanılan ölçütlerden biri, belirli bir üretim miktarına düşen ölüm sayısıdır. Örneğin 100 bin ton kömür üretimi başına düşen ölüm sayısı gibi. Uluslararası Çalışma Örgütü, ILO'nun istatistiklerine baktığımızda çarpıcı sonuçlar görüyoruz. Bu rakamlar ülkemiz gerçeğini açıkça ortaya koymaktadır. 2000-2012 yılları verilerine göre 100 bin maden işçisi başına ölüm sayısı Norveç ve İngiltere'de 5, Almanya'da 8, İtalya'da 14 iken, ülkemizde 73'tür Aynı tarihler arasında İngiltere'de toplam 62 madenci hayatını kaybetmiş, buna karşılık ülkemizde hayatını kaybeden madenci sayısı 1024 olmuştur" denildi.

Yetkililer ve işverenin bu madende en yüksek tedbirlerin alındığını, denetimlerin yapıldığını ve her şeyin usule uygun olduğunu söyledikleri belirtilen raporda, "Ancak durum bunun tam tersini ortaya koymaktadır. Kazanın ardından ortaya dökülen belgelere, uzman görüşlerine ve kazazedelerin anlatımlarına bakıldığında, bu facianın yaşanmasının kaçınılmaz olduğu görülmektedir. Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği açısından büyük bir sorumsuzluk, denetimsizlik ve umursamazlık vardır. Kar hırsıyla davranan sermaye sahiplerinin, insanlarımızı bile bile riske atan tutumları vardır. Eğer devletimiz, sosyal devlet olmanın gereklerini ve görevlerini gerektiği gibi yerine getirmezse, denetimleri yeterince sıklıkla ve titizlikle yapmazsa ve caydırıcı cezaları vermezse, Soma ve benzeri katliamların daha çok yaşanması kaçınılmazdır. Kaldı ki, bu kazalar yalnızca madenlerde olmamakta, özellikle inşaat sektöründe ve gemi yapımında çok sayıda ölümlü ya da yaralanmalı iş kazası yaşanmaktadır. Ülkemizde her yıl iş kazalarına verdiğimiz şehit sayısı, Soma'daki şehitlerimizin neredeyse üç katıdır" tespiti yapıldı.

"BAĞIMSIZ KOMİSYON KURULSUN"

Ocakta ihmal olmaz ise kaza olmayacağı vurgulanan raporda, "işçimizin hayatı bazı işverenlerin gözünde bu kadar değersiz olmasa, bu iş cinayeti yaşanmazdı. Devletimizin başında bulunan Zatıalinizden, hem Soma'ya ilişkin devam eden soruşturma hem de ülkemizde yaşanan bu iş cinayetleri konusunda destek ve yardım bekliyoruz. Uygun görmeniz halinde, adli süreç dışında, meslek odaları temsilcilerinden, uzmanlardan ve konunun ilgililerinden oluşan bağımsız bir araştırma ve izleme komisyonun kurulması konusunda öncülük etmenizi talep ediyoruz. Başta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olmak üzere, daha önce yapıldığı söylenen denetim raporlarının ve kayıtların kamuoyu ile paylaşılmasını, soruşturmanın şeffaf olmasını, bu katliamın rutin bir hukuki sürece dönüştürülmemesini özellikle talep ediyoruz. Bu facianın üzeri kapatılmamalıdır, faturası alt düzeydeki birkaç kişiye kesilmemelidir" denildi.

CİNAYETİN NEDENİ TAŞERON SİSTEMİ

Türkiye'de yaşanan iş cinayetlerinin önemli nedenlerinden birinin gittikçe yaygınlaşan alt-işverenlik (taşeron) sistemi olduğu vurgulandı. Enek, kuralsız ve güvencesiz çalışma biçimi olan taşeronluğun yaygınlaştığı belirtilerek, işçinin canının kardan başka bir şey düşünmeyen işverenin elinde olduğu tespiti yapıldı.

DAYIBAŞI YASAL OLUYOR...

Son dönemde Hükümetin üzerinde çalıştığı ve alt-işverenlik sistemini yeniden düzenleyen bir yasa tasarısı bulunduğun belirtilen raporda, "Bu düzenlemeler, taşeron sisteminin getirdiği olumsuzlukları ortadan kaldırmayacak, aksine bu sistemin daha da yaygınlaşmasına neden olacaktır. İş kazalarının en çok taşeron işyerlerinde yaşandığı, bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Üzerinde çalışılan tasarıyla, daha önce Zatıaliniz tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geri gönderilen, özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisi veren düzenlemenin yeniden getirilmek istendiği görülmektedir. Bu sayede, 'kiralık işçilik' uygulaması başlatılacak, Soma'da ortaya çıkan ve kamuoyunda 'dayıbaşı sistemi' olarak nitelendirilen 'işçi simsarlığı' yasal hale kavuşacaktır" denildi.

Türk-İş'in Soma'da sorumluluğu gereği olayın büyümemesi, halkın ve işçilerin galeyana gelmemesi için çaba gösterdiği belirtilerek, "Ancak bu yatıştırıcı tavrımız, kesinlikle teslimiyet olarak algılanmamalıdır. TÜRK-İŞ, maden şehitlerimizin haklarını arayacak, sorumlular cezalandırılana kadar bu işin peşini bırakmayacaktır. Böylesine büyük acıların yaşanmaması için herkes ve her kesim gibi üzerine düşeni yapacaktır.
Konfederasyonumuz, bu facianın sorumlularının açığa çıkması ve cezalandırılması sürecinde, ülkemizde iş kazalarının ortadan kaldırılması, sağlıklı ve barış içinde bir çalışma yaşamının tesisi konusunda Zatıalinizden yardım ve destek beklemektedir" denildi.