MİT’e, MASAK’a Meclis denetimi geldi

Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay’ın mimarlığını yaptığı komisyona, bazı parti yöneticilerinden, “Bu Meclis’in işi de değil, bu işin yöntemi de bu değil” itirazı geldi.

AK Parti’nin bugünkü Meclis Grup Yönetimi’nde de komisyon kurulmasına ilişkin önerge tartışma yarattı. Atalay’ın, “işin savsaklandığı” gerekçesiyle çıkıştığı grup yöneticileri, bu konuda daha kapsamlı bir çalışma yapılması, gerekirse Meclis İçtüzüğü’nde değişikliğe gidilmesini istedi.

Atalay, itirazlar üzerine Grup Başkanvekili Mahir Ünal’ı da yanına alarak Erdoğan’a gitti. Erdoğan’ın bu görüşmede komisyona onayını vermesiyle kriz aşıldı. Atalay’ın hazırladığı önerge, MİT teklifine eklendi.

İktidarın çoğunluğunu oluşturacağı 17 üyeli komisyon kapalı oturumla çalışacak, Başbakanlık Teftiş Kurulu’nca hazırlanan raporları görüşecek. Gerek görmesi halinde bu kurumların yöneticilerini de çağırarak bilgi alacak komisyon bu çalışmalarının ardından kendi görüş ve önerilerini de iletecek.

KOMİSYONUN KIRMIZI ÇİZGİSİ DEVLET SIRRI

Ünal, “devrim niteliğinde uygulama” diye nitelediği bu komisyonun, istihbarat kurumlarının şeffaflığı ve hesap verebilirliği açısından önemli bir işlev yerine getireceğini belirtirken, komisyonun faaliyetlerinin çerçevesine ilişkin de, “O raporlarda bir ölçü olacak. Devlet sırrı niteliği, gizliliği yüksek bilgiler o raporlarda olmayacak” bilgisini verdi.

Ünal, komisyonun çalışmalarına ilişkin TBMM Başkanlığı’na rapor sunacağını, bu raporların da gerek görüldüğünde incelemeye açık olacağını bildirdi.

YURTDIŞINDA MİLLİ GÜVENLİK İNCELEMESİ

Atalay da “demokratik reform” diye nitelediği bu komisyonun istihbarat ve milli güvenliğe ilişkin yurtdışında incelemelerde de bulunacağını belirterek, “Bu konularda hükümetin çalışmalarını da değerlendirerek öneriler getirecek. Bu konularda deneyimli milletvekillerimiz olacak, bu bizim için bir kazanım olacak. Bundan sonra Meclis, MASAK ne yapıyor, nasıl çalışıyor, hangi imkanları var veya MİT nasıl çalışıyor, hangi tesisleri var, dinlemeyi nasıl yapıyor, çalışma sistemi nedir veya Emniyet’in, Jandarma’nın hepsini öğrenecek, çağırıp soracak” dedi.

Atalay, MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın neden görüşmelerde hazır bulunmadığı yönünde muhalefetten gelen eleştirileri ise, “Burada oturması gereken hükümet ve komisyondur, başka kimsenin olması gerekmez ama MİT’ten de, ilgili kurumlardan da yöneticilerimiz vardır. Bu işin şu anda sorumlusu komisyon ve hükümettir” diye yanıtladı. Muhalefet ise düzenlemeyi, Meclis’e bu konularda herhangi bir denetim görevi vermediği gerekçesiyle eleştirdi.

SIR KÜPÜ KOMİSYON

Türkiye’de ilk kez kurulan bu komisyon tam anlamıyla “sır küpü” olacak. Oturumlarını kapalı yapacak komisyonun çalışmalarına ilişkin bilgi ve belgelerin saklanması ve korunmasında da gizlilik esas olacak. Komisyon görüşmelerine katılanlar ile bu görüşmelere herhangi bir şekilde vakıf olanlar da komisyon çalışmaları ve görüşülen konulara ilişkin hiçbir açıklama yapamayacak, bunları sır olarak saklamakla yükümlü olacaklar. Komisyon raporları ile eklerini taşıyan, çoğaltan, teslim alanlar da dahil tüm görevliler de bunların korunması için gerekli dikkat ve özeni gösterecek.

Komisyon, Başbakanlıkça Mart ayı içinde gönderilecek yıllık raporları inceleyecek. Komisyon çalışmasını 90 gün içinde tamamlayıp, hazırladığı raporu Meclis Başkanlığı’na sunacak. İlgili kuruluşların Başbakanlığa, Başbakanlığın komisyona, komisyonun da Meclis Başkanlığına sunacağı raporlarda devlet sırrı niteliğinde bilgi ve belgelere yer verilemeyecek. Komisyonun görevleri de şöyle sıralandı:
“Milli güvenliğe ilişkin konularda görüş ve öneriler sunmak, güvenlik ve istihbarat konularında uluslararası alanda kabul gören gelişmeleri izlemek, kendi faaliyetlerine ilişkin rapor hazırlamak, güvenlik ve istihbarat hizmetleri sırasında elde edilen kişisel verilerin güvenliğini ve bireyin hak ve özgürlüklerini koruyucu öneriler geliştirmek.”