Hazine 30 yıl sonra site bahçesi için “işgal tazminatı” istedi
Güncelleme Tarihi:
Milli Emlak, Maltepe'de gecekondu önleme bölgesinde inşa edilen Özbirlik Sitesi’nden 30 yıldır ağaç dikip kullandıkları bahçe için Hazine malı diyerek işgal tazminatı istedi. Site sakinleri, iki ihbarnameyle yaklaşık 74 bin lira tazminat isteyen Milli Emlak hakkında iki dava açtı. 57 bin liralık ihbarname için bilirkişi marifetiyle indirim yapılıp, yürütmeyi durdurma kararı verildi. 17 bin liralık ihbarname için açılan ilk davayı zaman aşımından reddeden mahkeme kararını da Danıştay bozdu.
DEVLET SİTE BAHÇESİ İÇİN TAZMİNAT İSTİYOR
Davacı site yöneticilerinin avukatı Filiz Saraç, Milli Emlak Dairesi Başkanlığı aleyhine ilk davayı İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nde açtı. Saraç, Milli Emlak’ın 15.05.2009 tarihli işgal tazminatı olarak gönderdiği ecrimisil ihbarnamesinin iptali, borcu bulunmadığının tespiti, tazminata hükmedilecekse bedelin fazlalığının tespiti ve fazla kısmın iptali isteminde bulundu. Mahkeme davayı yasal sürede açılmadı diye reddetti, ancak Danıştay “süresi içinde başvuru var” diyerek bu kararı kaldırdı.
Dava konusu olaylar idarenin Maltepe’deki Özbirlik Sitesi’nin 30 yıldır ağaç dikip yeşillendirdiği 1124 metrekarelik bahçenin Hazine’ye ait olduğu, işgal edildiği gerekçesiyle site yöneticilerine 28 Şubat 2008’de ecrimisil ihbarı göndermesiyle başladı. İtiraz üzerine idare tarihleri 1/1/1997- 31/12/2006 arası olarak düzeltti. Site yöneticileri işlem iptali davası açtı. Dilekçede olaylar şöyle anlatıldı:
İŞGAL ETMEDİK, YEŞİLLENDİRDİK
*Binalar gecekondulaşmayı önlemek amacı ile tahsis edilen arsalar üzerine kurulu, imarlı, ruhsatlı site niteliğindedir. Devletin dar gelirli vatandaşa tahsis ettiği arsalar üzerine kurulmuştur. Dik yokuşlara inşa edilmiş, çevresinde başka yeşil alan bulunmayan konumda. Gecekondu Kanunu ve yönetmeliği, çevresel düzenlemelerin idarece yapılması gerektiğini öngörüyor ancak geçen 30 yılda gerekli çevre düzenlemeleri, alt yapı ve yeşillendirme yapılmadı. Meyilli arazide toprak kayması riski vardı ve yağmur yağdığında akan sular binalara doluyor, temelleri eritiyor, yıkılma tehlikesi yaratıyordu. Dönemin Bayındırlık Bakanlığı sakinlerin başvurusu üzerine istinat duvarı şeklinde duvar inşası ve ağaç dikme izni vermiş, kendi yapamadığından vatandaşı tedbir almaya teşvik etmiştir. Bu şifahi olur üzerine 30 yıl önce bina malikleri yol ve site arasındaki boş alanlara 5-6 katlı binaların boylarına ulaşmış çam ağaçları diktiler, değişik bitkilerle yeşillendirdiler. Tüm bu çevre düzenleme bedeli müvekkillerce karşılandı. Bölgedeki yegane yeşil alan ortaya çıktı.
BOŞLUKLAR BAŞKA AMAÇLA KULLANILAMAZ
*Bina inşası mümkün olmayan site yanındaki boşluklardaki ağaçlandırmanın yok edilmesinde hangi kamu yararı var? Yeşil alandaki toprağı tutan yolla yeşil alan arasındaki istinat duvarı hasarlı ve yola devrilmek üzere, duvar da işgal sayıldığından onarılamıyor. Olayda işgal yok, ecrimisil tahakkuku yasaya aykırı. Site çevresindeki yeşil alan için tahakkuk ettirilen 16 bin 773 liralık işgal tazminatı, dar gelirli, çoğu emekli işçilerin oturduğu E5 üstü, toplu konut alanındaki binaların çevresindeki yeşillendirilmiş alan için fahiş.
İŞGAL DEĞİL, VEKALETSİZ İŞ GÖRME VAR
*Site sakinleri Hazine’ye ait yeri işgal etmedi, sağlıklı bir çevrede yaşama haklarının bir uzantısı olarak, çevrenin güzelleşmesi için yeşillendirme ve ağaçlandırma yaptı. İşgal değil vekaletsiz iş görme var. Sağlıklı çevrede yaşama hakkı AİHS’de düzenlenen yaşam hakkının bir parçası olarak kabul edilmekte olup üst hukuk normu niteliğindedir. Ecrimisil ihbarnamesinin iptaline, borçlarının bulunmadığının tespitine, bedelin fahiş olduğunun tespitine, fazla kısmın iptaline karar verilmesi…”
BİLİRKİŞİ: YEŞİL ALAN, İDARE BAŞKA AMAÇLA KULLANAMAZ
Aynı yerle ilgili Milli Emlak 2007-2012 dönemi için 57 bin lira işgal tazminatı belirleyip ihbarname gönderdi. İtiraz sonuç vermeyince Site yöneticileri 19 Temmuz 2012’de ikinci davayı açtı. Yine işgal tazminatının hukuksuz, bedelin fahiş olduğunun tespiti istendi. Mahkemenin atadığı 3 kişilik bilirkişi heyeti 27.02.2013 tarihli raporunda işgal tazminatı bedelini 57 binden 32 bin 650 liraya çekti. Raporda, “kullanımın ekonomik amaçlı olmadığı gözlenmiştir. İşgalli yerin üzerinde bakımsız bahçe olup, yeşil alan niteliklidir, davalı idarece değişik amaçlı değerlendirilmesi olanaklı değildir” denildi. Mahkeme yürütmenin durdurulması kararı verdi, Milli Emlak’ın yürütmeyi durdurmaya yaptığı itiraz reddedildi.
Davacı avukatı Filiz Saraçoğlu, davayla ilgili şu görüşü bildirdi:
“Site sakinleri, çevreyi güzelleştirme dışında bir amaçları olmadan devletin yapmadığını yapmış, maddi-manevi özveride bulunmuş. Ağaçları ve yeşili sadece çevreyi güzelleştirmek, meyilli arazide yağmur nedeniyle binaların temellerini çürütmesini engellemek için özenle bakmışlar. Yıllar sonra fahiş tazminat talebi ile karşılaştılar. Sağlıklı çevrede yaşamayı talep etmenin yaşam hakkı kapsamında olduğu AİHM ve uluslararası sözleşmeler kabul ediyor. Bu olay, idarenin vatandaşının sağlıklı bir çevrede yaşatma ile ilgili yükümlülüğünün farkında olmadığını gösteriyor.”