Karşılıksız çeke sigorta güvencesi geliyor

Bu yılın Ağustos ayında karşılıksız çek sayısı geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 56 artarak, 82 bine ulaştı. 2012’nin 8 aylık döneminde ise karşılıksız çek sayısı 562 bini buldu. Anlayacağınız ortada ciddi bir sorun var ve her geçen gün de bu sorun büyüyor.
Geçtiğimiz hafta; Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Sigorta Birliği (TSB), Bankalar Birliği (TBB) ve Kredi Kayıt Bürosu karşılıksız çek sorununa sigorta sistemi aracılığı ile çözüm bulunup, bulanamayacağını konuşmak üzere toplandılar. Toplantıya tüm sigorta şirketi yöneticileri de katıldı. Duyduğuma göre, hem bu kesimlerin biraraya gelmesini hem de sigorta sisteminin bu konuda aktif rol oynamasını Başbakan Yardımcısı Ali Babacan istemiş.
Peki, karşılıksız çeklerde sigorta nasıl bir rol oynayacak? Geçtiğimiz hafta yapılan toplantı işin daha başlangıcı. Taraflar aralarında anlaşıp, yol haritası belirleyecekler… Sigorta şirketleri bu işi yapıp, yapamayacaklarına karar verecekler. Önümüzde daha 3-4 aylık bir süreç var. Ama en basit haliyle sistemin işleyişi hakkında şunları söyleyebilirim:

ÇÖZÜM İÇİN İLK ADIM ATILDI

Öncelikle şunu belirteyim... Böyle bir sigortanın işleyişi için Kredi Kayıt Bürosu’nun elindeki bilgileri sigorta sektörü ile paylaşması gerekiyor ki, sigortacılar riski yüksek kişilerle, risksiz kişiler hakkında bilgi sahibi olsunlar ve ona göre sigorta teminatı verebilsinler. Nitekim, geçen hafta yapılan toplantının bir amacı da buydu... Yani, Kredi Kayıt Bürosu’nun elindeki bilgileri, sigorta şirketleri ile paylaşımının sağlanması. Gelelim, sigorta uygulamasına...
Herhangi bir mal ve hizmet karşılığında, karşı taraftan çek-senet alan veya açık hesap çalışan; alacağının ödenmemesine ya da çekin karşılıksız çıkma riskine karşı sigorta yaptıracak... Sigortacı, Kredi Kayıt Bürosu’ndaki bilgilere göre, ödeme yapacak olan şirketin kredibilite durumuna bakacak... Değerlendirme sonucunda ya alacağın tamamına sigorta teminatı verecek... Ya belli miktara kadar sigortalayacak... Ya da, ‘bu şirket riskli’ deyip, sigorta yapmayacak... Veya da duruma göre sigorta primini yüksek tutacak. Sigorta süresi ise 180 günle sınırlı olacak. Daha iyi anlaşılması adına konuyu biraz daha açayım. Diyelim ki, ‘A’ şirketi, ‘B’ şirketine 500 bin TL değerinde mal satacak... A şirketi, alacağının ödenmeme riskine karşı sigorta yaptırabilecek... Sigorta şirketi de, B şirketi hakkında araştırma yaptıktan sonra, 500 bin TL’nin tamamına sigorta teminatı verebileceği gibi; ‘sadece 250 bin TL’sini sigortalayabilirim’ de diyebilecek. Ya da B şirketini riskli görüp sigorta yapmayacak.
Özetle uygulama böyle olacak. Dediğim gibi henüz başlangıç aşamasında ve alınacak daha çok yol var.

HERKES TAŞIN ALTINA ELİNİ KOYMALI

Gelelim kritik soruya... Bu sigorta hayata geçer mi, uygulanabilir mi? Neden olmasın? Keza bugün birkaç yabancı sermayeli şirket ‘alacak sigortası’ adı altında benzeri bir sigortayı uygulamaya çalışıyor ama maalesef ki bu şirketler, tek ürüne odaklanıp, herkese aynı ürünü sunuyorlar. Yani, tek tip elbiseyi herkese giydirmeye çalışıyorlar. Çok iyi hatırlıyorum faktoring şirketleri de benzer bir sigorta talep etmiş, ama bu şirketlerle ortak noktada buluşamamışlardı.
Evet, bu sigorta uygulanabilir... Sektörün büyük şirketleri konuya sıcak bakar ve işin içine girer... TOBB, Bankalar Birliği dahil tüm taraflar da taşın
altına elini koyarsa, karşılıksız çek sorununa sigorta sistemi çare olur. Bir adım daha ileri gideyim. Sigorta şirketleri birleşip, bu konuda bir sigorta havuzu bile kurabilirler. Yeter ki, ortak hareket edilebilsin. Ama yok... ‘Ortada bir sorun var, topu sigorta sektörüne atalım’ şeklinde bir yaklaşım sergilenirse, bazı girişimler gibi bu uygulama da lafta kalır.