Tutumlu Bohça’nın içindeki sihir

Sıkı kadın! Güney Afrikalı bir girişimci ve toplum lideri.
Renkli bir hikayesi ve birkaç satıra sığdırılamayacak kadar büyük başarıları var. Hiçbir zaman bir işi olmamış, hiçbir zaman parayla, pulla, ücretle, maaşla alakası da olmamış. Kimseden talimat almayı da sevmiyor.
Süper değil mi? Ben de sevdim.
Bir başka sıkı kadın daha var. Ona da talimat verebilene aşk olsun!
Işınsu Kestelli... Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası ve İzmir Ticaret Borsası Başkanı. Hani şu meme kanseri olan, kemoterapi partisiyle gündeme gelen ve iyileşen müthiş kadın.
İşte bu ikili, müthiş bir projede bir araya geliyorlar.
Dilimize ‘tutumlu bohça’ olarak çevrilen, ‘wonderbag’leri, Türkiye’ye ve dünyaya yaymanın peşindeler.
“O ne?” diyeceksiniz? Afrikalı kadınların yemek yaparken kullandıkları bir yöntem.
Yemeği 20 dakika ocakta pişirdikten sonra, ateşten alıp, olduğu gibi tencereyle o geleneksel bohçanın içine koyuyorlar. Orada üç saat, dört saat, kendi ısısıyla pişmeye devam ediyor.Bir taşla bir sürü kuş vuruluyor.
Unilever ve Microsoft gibi global markalar, wonderbag’in Güney Afika’da işbirliği yaptığı firmalar. Dünya çapında işbirliği için de görüşmeler sürüyor. Aynı şekilde Gates Foundation ve Clinton Global Initiative gibi kuruluşlarla da ilişki halindeler...
Daha fazla bilgi için: info@tutumlubohca.com

Türkiye’ye niye geldiniz?
- Çünkü ülkenize bayılıyorum. Bu gelişimin sebebi, ‘tutumlu bohça’.

Hadi anlatın nedir bu tutumlu bohça?
- 20 yıllık hayalim. Işınsu’yla Türkiye’de de hayata geçiriyoruz.

Işınsu Kestelli’yle nasıl tanıştınız?
- Birbirine benzeyen insanlar küt diye birbirini bulur. Seyşeller’de abimle tanışıyor Işın. Abim, “Benim de sosyal sorumlulukla kafayı yemiş deli bir kardeşim var, mutlaka tanışmanız lazım!” diyor. Haklı çıktı. Birbirimizi çok sevdik.

Hadi en baştan başlayalım. Ne zamandan beri sosyal sorumluluk insanısınız?
- Oooooo! Kendimi bildim bileli! Güney Afrika’da ırkçılığın en tavan yaptığı yıllarda doğdum. Otomatikman, ‘muhalif’ oluyorsun. Birlikte büyüdüğün siyah arkadaşlarınla neden aynı markete gidemediğini soruyorsun.

Nasıl bir aile?
- Muhalif olmama fevkalade sinirlenen, kuralları ve sıkıcı prensipleri olan Viktoryen bir aile. Kocaman bir çiftlik evi, biz beyazlar ve hizmet eden siyahlar...

Bir film karesi canlandı gözümde...
- Evet. Filmlerdeki eşitsizlik ailemde de vardı. Beyaz eldivenli hizmetlilerimiz, sofrada bize servis ederdi. Öğleden sonra evin büyükleri istirahate çekilirdi. Her şey, kapalı kapılar ardında yaşanırdı. İkiyüzlülük içinde büyüdüm yani...

Ve?
- Ve itiraz ettim. İkiyüzlülüklerini yüzlerine vurdum. “Neden bizim evde çalışanlar bizimle aynı masada oturmuyor!” dedim.

Ne yaptılar peki?
- Sadece kızların gittiği bir okula yolladılar beni. Hani ‘düzelirim’ diye. İtiraz ettim. Her şey için savaş verdim. Rol modellerim de Afrikalı kadınlar oldu.

BAŞBAKANA KAFA TUTAN KADIN

16 yaşında gözaltına alınıyorsunuz, hatta hapse atılıyorsunuz!
- Evet. Başbakanın bir yerde konuşması vardı.  Siyahların haklarını savunan bir soru sordum. Tabii beni ciddiye almadı. Sonra sandalyenin üstüne çıktım. Nereden bulduysam o gücü, “Ben Güney Afrika gençliğini temsil ediyorum. Biz başka bir ülke hayal ediyoruz, eşitlik istiyoruz” dedim. Korumaları beni alıp bir arabaya attılar. O sırada biri fotoğrafımı çekmiş. Ertesi gün manşetlerdeydim, “Tanınmış işadamının kızını tutukladılar!” Sonra zaman içinde ANC’nin üyesi oldum. 17 yaşında sınır dışı edildim. İngiltere’ye gittim, hukuk okudum.

Tutumlu bohçaya dönelim. Kendi kendine nasıl pişiyor bu yemekler?
- Tencerenin kendi ısısı, yemeğin pişmesine yeterli. Yemek kaynayacak. Al onu, koy bohçanın içine ve yemeğin türüne göre, iki, üç saat beklet.

Tencerinin bir özelliği olması gerekiyor mu?
- Metal tencereyi tercih ediyoruz. Çünkü metal daha çabuk ısınıyor.

Peki ya et yemekleri?
- Et yemeğini, 20 dakika ocağın üstünde pişirdikten sonra, dört-beş saat de, ‘tutumlu bohça’nın içinde tutmak yeterli.

İçinde ne var?
- İki tür malzeme kullanıyoruz. Bir tanesi, köpük denilen bir malzeme ama bir işlemden geçiyor diğeri de kırık sünger, o da bir işlemden geçiyor. İç malzemesini kimseyle paylaşmıyoruz, sır.

Türkiye’de de üretiyor musunuz?
- Evet, İzmir’de de üretmeye başladık. Bu arada haftada üç kere düzenli tutumlu bohça kullanan biri, ayda 4.9 adet ağaç kurtarmış oluyor.

Çok iyiymiş...
- Evet. Aylık yakıt tüketiminden de yüzde 30 kazanıyorsunuz. Kullandığınız suyun üçte birini tasarruf etmiş oluyorsunuz.

SARAH COLLINS KİMDİR?

Güney Afrika’da doğuyor, tam da ırkçılık patırtılarının ortasında... Varlıklı bir aileden geliyor ama hayattaki duruşu ‘muhalif.’ Ailesine de muhalif. İngiltere’de hukuk eğitimi aldıktan sonra Afrika’ya dönüyor, Botsvana’da (Okawango) eko-turizm yapıyor. ‘Geleceği Geri Al’ adında bir sivil toplum organizasyonu kuruyor ve Güney Afrika’daki siyahları, doğal kaynaklarına, rezervlerine ve parklarına sahip çıkma konusunda eğitiyor. Sonra ‘loveLife’da görev alıyor, yani insanları HIV ve AIDS hakkında bilgilendiriyor. Kendisine bağlı altı bin kişiyi bu hedefe yönlendiriyor. Sonuçta, binlerce insanın hayatını kurtarıyor. Derken sebze yetiştiriciliği, ağaç dikimi ve gıda güvenliği işlerine el atıyor. Aynı zamanda, ‘İlerleyen Kadın’ diye kırsal kesimdeki kadınların kalkınmasına yönelik bir siyasi partinin de öncüsü. 2008’den beri de Wonderbag’i yaygınlaştırmak için uğraşıyor.