O kamikazelere ne oldu

“70 Japon kamizake” diye sürmanşet yapmıştık bu cüreti. Şimdi size o adamlara ne olduğunu anlatacağım.

HİKAYE. Der Spiegel’e konuşan, Fukuşima Daiiçi’daki Tepco santralı çalışanlarına psikolojik destek veren Jun Shigemura’dan.
Herşeyden önce Japonya’da tsunamiden sonra sızıntı yaşanan nükleer santralı çalıştıran ve ihmali bulunduğuna inanılan Tepco şirketine müthiş bir öfke var. Sayıları 3000’e ulaşan kamikazeler de bu durumdan paylarını misliyle almış durumda.
Çoğu o topraklarda yaşayan, afette evini, kimi ailesini kaybetmiş kişiler oysa. Dünyada kahraman, Japonya’da ise düşman gibiler. Öyle ki, yüreği sızlayıp bu insanlara yardım edenler bile Tepco ile ilişkilendirilmemek için bağışlarını gizli tutar olmuşlar.

KAMİKAZE. İçlerinden sadece biri. 40’lı yaşlarının başında. Daiiçi kıyısında bulunan evini tsunami yuttuğunda 7 yaşındaki oğlunu da alıp götürmüş dalgalar.
Yerini yurdunu terkedip başka bir semte yerleşmeyi denediğinde, Tepco için çalıştığı gerekçesiyle ev vermemişler önce. Nihayetinde kiralık bir daire bulabildiğinde, kapısına “Tepco çalışanı defol” diye yazmış birileri.
Santralda çalışırken yüksek dozda radyasyon aldığı için görevinden olmuş, masa başı işe çekilince maaşı düşmüş, kirayı ödeyemez hale gelmiş. Şimdi kurtaramadığı kocası ve torunu için  gözyaşları döken yaşlı annesiyle paylaşıyor acısını.

BİLANÇO. 19 binden fazla kişinin öldüğü depremin en büyük mağdurları arasında bu Tepco çalışanları. Santralda nükleer sızıntı tam anlamıyla hâlâ kontrol altına alınmış değil. 167’sine ömür boyu yetecek kadar radyasyon aldıkları için görevlerinden el etek çektirilmiş. Diğerleri ise 100 dolar gibi Japonya için düşük bir gündelikle çalıştırılmaya devam ediliyor.
Niye kabul ettiklerine gelince; kimi şirkete bağlılıktan, iflastan kurtarmak için çalışmayı sürdürüyor, kimi ise sadece para kazanmak için.

RADYASYON. Bölgenin en büyük endişesi tabi ki. O görülmeyen, ancak ölçerlerin yüksek gösterdiği radyasyonun insan sağlığını nasıl etkileyeceği, kanser korkusu, geleceğin belirsizliği psikolojileri çökertmiş durumda.
Ajansların Japonya’dan ‘bir yıl önce, bir yıl sonra’ şeklinde geçtiği fotoğraflardan belli ki bölgede bir temizlenme olmuş. Ancak insan psikolojisine dair gelen haberler hiç de iç açıcı değil. Afetin artçı şokları sürüyor.
Tüm bunları niye mi yazdım. Depremin ne olduğunu bir kez daha hatırlamak ve hatırlatmak için.

Ve bizim depremzedeler

Japonya’da durum kötü, Ekim ayında depremin vurduğu Van’daki durum sanki iyi mi diyeceksiniz?
Bizdeki durumu da Van köylerinde 2.5 ay psikolojik destek sağlayan Helsinki Yurttaşlar Derneği ve Sınır Tanımayan Doktorlar adına çalışma grubundan klinik psikolog Öznur Acicbe’ye sordum. Şubat ayında sona eren çalışmadaki tespitlerini şöyle aktardı:
“Şok tepkisi, yani ne olduğunu anlayamama, anlamdıramama en çok karşılaşılan tepki.
Korku ve çaresizlik, bunların yanında suçluluk ve öfke duygularına yoğun olarak rastladık.
Titreme, terleme, uyku sorunları, iştahsızlık, ağrı gibi bedensel şikayetlere de rastladık depremzedelerde.
Afet gibi travmatik olaylar sonrasında sosyal destek, başa çıkmayı kolaylaştıran önemli etkenlerden biri. O nedenle bu desteği hissetmek, hissetmemek kişiler için önemli.”