Kedilerde üreme problemi köpeklerde yalancı gebelik

Bu hafta kedi ve köpeklerin üreme sağlığını ele alıyoruz. Kedilerdeki üreme sorunları dişiden de erkekten de kaynaklanabiliyor. Dişi köpeklerdeyse ‘yalancı gebelik’ sendromuna sık rastlanıyor

Dişi kedilerin çiftleşme ve hamile kalamamasıyla ilgili üreme sorunlarının en yaygın sebeplerinden biri erkek ve dişi kedilerin çiftleşmelerinin yetersizliği. Dişi kediler çiftleşme dönemlerinde erkek kediyle bir-iki gün arayla ve günde üç-dört kez çiftleştirilmeli. Buradaki en önemli faktörlerden biri, kedilerin birbirini reddetmemeleri. Bazı kediler birbirlerinden hoşlanmadıkları zaman çiftleşmeyi reddedebilir. Bu durumda başka bir partner bulmak gerekir. Dişi kediler aynı çiftleşme döneminde değişik zamanlarda birden fazla erkek kediyle çiftleşebilir ve farklı erkek kedilerden aynı dönemde hamile kalarak farklı yavrular doğurabilir.
Çiftleşme süresi, sayısı ve çiftlerin birbirini kabul etmesiyle ilgili bir sorun yaşanmadığı halde, dişi kedi hamile kalmıyorsa dişi ve erkek kedide üremeyle ilgili sağlık sorunları olup olmadığı incelenmeli. Erkek kedilerde düşük sperm sayısı, sperm yapısının zayıflığı veya sperm motilitesinin yetersizliği gibi sorunlar ilk sıralarda. Bunlar kalıtsal olabileceği gibi üreme organı hastalıklarından veya enfeksiyonlardan da kaynaklanabilir. Erkek kedi veteriner tarafından muayene edilip ve sperm örneği analiz edilmeli.

DİŞİ KEDİLERİN SORUNLARI

Dişi kedilerde aşırı zayıf ya da aşırı kilolu olmak hamile kalmayı güçleştirebilir. Yetersiz veya az miktarda mamayla beslenme de olumsuz etkenlerden. Beslenme yetersizliği, çiftleşme zamanı ve süresindeki hatalar sonucu ortaya çıkan üreme sorunları genellikle kolay düzeltilebilir. Veterinerinizden veya profesyonel yetiştiricilerden bilgi alarak üreme sorunlarını ortadan kaldırabilirsiniz.
Dişi kedinin üreme organlarıyla ilgili hastalıkları ve sorunları da hamile kalmayı engeller. Üreme organları enfeksiyonları, hormon hastalık ve dengesizlikleri, kalıtsal hastalıklar, anatomik bozukluklar, beslenme ve metabolizma hastalıkları, üreme organlarındaki kistler, tümörler, kanser türleri, fark edilmeyen düşük (abort) yapma durumları, kızgınlık dönemi düzensizlikleri, bazı ilaç uygulamaları, gün ışığı, sıcaklık ve çevresel koşullardaki yetersizlikler ve kronik enfeksiyon ve hastalıklar da diğer nedenler. Bu tarz hastalık ve yetersizliklerin ortaya çıkarmak için dişi kedinizi mutlaka veterinere muayene ettirmelisiniz. Sizden aldığı bilgilerin yanı sıra, fiziksel muayene, kan analizi, ultrason ve endoskopi gibi görüntüleme teknikleriyle sorunu ortaya çıkartacaktır.

KENDİNİ ANNE ZANNEDEN KÖPEKLER

Bazen adet döneminin normal seyretmemesi durumunda, dişi köpeklerde ‘yalancı gebelik’ durumuyla karşılaşabiliyoruz. Dişi köpek erkek bir köpekle çiftleşmediği halde, vücudu hormonal olarak doğru olmayan uyarılar yaptığı için hamileymiş gibi bir dönem geçirir. Süt salgılamak, bir oyuncağı ya da nesneyi bebeği gibi beslemek tarzında fizyolojik değişiklik ve davranışlar gösterebilir.
Yalancı gebelik hormonal olarak tetiklenen ancak sebebi hala tam anlamıyla kanıtlanmamış bir durumdur. Genellikle kızgınlık döneminin bitmesinden 60-80 gün sonra, yani gerçek bir hamilelik süresi geçmesinin ardından çıkar. Dişi köpekte sanki hamileymiş gibi karın şişer, meme bezleri büyür ve süt üretmeye de başlar. Dişi köpek emzirme içgüdüsüyle bir nesneyi ya da oyuncağı yavrusu gibi yanında gezdirerek emzirmek isteyebilir. Bazen sadece bir veya birkaç kez ortaya çıkarken, bazı köpeklerde her kızgınlık döneminin ardından görülebilir.

KESİN ÇÖZÜM KISIRLAŞTIRMAK

Köpeklerin yüzde 90’nında bu durum genellikle 2-3 hafta içinde kendiliğinden ortadan kalkar. Geri kalanındaysa, sanki hamilelik sonrasıymış gibi, bu dönemin belirtileri yoğun bir şekilde görülür. Dişi köpek olmayan yavrularını arar ve mutsuz bir duygusal yapı gösterir. Meme bezlerindeki büyüme ileri düzeyde olabilir, meme iltihaplanmaları da (mastitis) tabloya dahil olabilir. Bu durumlarda veterinerinizin önereceği tedavi yöntemleri etkili olur.
Belirtilerin hafif seyrettiği durumlarda, dişi köpeğin memelerine sıcak kompres uygulanması faydalı olabilir. Meme bezlerine masaj yapılarak boşaltılmaya çalışılması uyarıcı etkiyle süt üretimine neden olacağından bundan kaçınmalı. Eğer dişi köpek kendi memelerini yalıyorsa, engellemek için ‘elizabet yakalığı’ takmak ya da memeleri kapatacak bir giysi giydirmek faydalı olur. Veterinerinizin süt üretimini engellemek için yapacağı medikal uygulamalar da diğer tedavi yöntemleri arasında.
Bu durum dişi köpeğin çiftleşmesinde sorun yaratmasa da, yalancı gebelik gösteren köpeklerin üreme aktiviteleri genellikle diğer köpeklerden daha düşüktür. Eğer çiftleştirilmesi düşünülmüyorsa dişi köpeğin kısırlaştırılması bu sorunu tamamen ortadan kaldırabilir. İlerde çıkması muhtemel üreme organları ve memeyle ilgili sağlık sorunlarını da önleyebilir.

Beethoven yerine cırcır böceği

Cırcır böcekleri Avrupa ve Uzak Doğu’da yaz gecelerinde şarkı söyleyen bir hayvandan çok daha fazlası. Kolay ve ucuz bakımı olan sempatik ev hayvanları. Üstelik çocuklara doğayı öğretmenin en rahat yolu

Zeynep BİLGEHAN
Türkiye’de evcil hayvan denince akla kedi, köpek, kuş gibi geleneksel hayvanlar gelir. Oysa kolay ve ucuz bakımıyla cırcır böcekleri Avrupa ve Uzakdoğu’da popüler ev hayvanları olarak öne çıkıyor. Özellikle Çin’de kutsal sayılan cırcır böcekleri tarih boyunca iyi şans simgeleri olarak görüldüğü için altın kafeslerde besleniyor.
Cırcır böcekleri çocuklara doğayı sevdirmek için de ideal hayvanlar. Hacettepe Üniversitesi Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Demirsoy Türkiye’de bu kültürün gelişmemiş olmasından üzgün: “Bizde börtü-böcek diye kötü bir kavram var. Halbuki cırcır böcekleri çocuklara doğayı sevdirmenin en ucuz ve kolay yolu. Üstelik en fazla bir yıl yaşadıkları için çocuklar kısa sürede doğayı gözlemleme imkanı buluyorlar”. Erzincan’ın Yuva Köyü’nde doğan Prof. Dr. Ali Demirsoy, çocukken oynamayı çok sevdiği böcekler sayesinde biyolojiye ilgi duymaya başlamış. Şimdi bir entomoloji (böcek bilimi) profesörü. Demirsoy böceklerin birçok bilim dalında yol gösterici olduğunu söylüyor: “Doğa bilimlerinde atılım yapan Kuzey Avrupa ülkelerinde cırcır böceklerinin evcil hayvan olarak kullanımı çok yaygın. Malesef bizde doğadaki ilginç canlılara henüz ilgi yok. Bu nedenle de bilimsel gelişmelerde diğer ülkelerin gerisindeyiz. Avrupa’da insanlar cırcır böceklerinin karanlıkta söyledikleri şarkıları kendilerini doğaya daha yakın hissettirdiği için Beethoven’a tercih ediyorlar” dedi.

KIŞIN DA YAŞIYORLAR

Gryllidia ailesine ait cırcır böcekleri, yaklaşık beş yıl boyunca toprak altında yaşıyor. Dışarıdaki hayatları ise ortalama iki yıl. Hep karıştırılan Ağustos böceklerinin aksine cırcır böcekleri sadece yazın değil, kışın da yaşayabiliyor. Erkekler, üreme zamanı dişiyi çekmek için kanatlarını titreştirerek müzik yapıyor. Çiftleşme sonrasında da hemen ölüyor. İnsanlara karşı zararsız olan cırcır böcekleri çoğunlukla bitkisel besinlerle besleniyor.

DÜNYADAN CIRCIR BÖCEĞİ EFSANELERİ

* Barbados’taysa yüksek sesle şarkı söyleyen cırcır böceklerinin para getireceğine inanılıyor. Bu nedenle evlerin içinde hiçbir şekilde öldürülmüyorlar.
* Brezilya’da da cırcır böcekleri birçok efsanede yer alan önemli hayvanlar. En yaygın efsane, cırcır böceklerinin yağmuru haber vermesi.
* Cırcır böcekleri, özellikle Çin’de büyük önem taşıyor. Çin kültüründe ölümsüzlüğü ve ölümden sonraki hayatı simgeliyorlar. Bu nedenle kafeslerde beslenmesinin yanında, her yerde cırcır böceklerini tasvir eden objeler görmek mümkün. Cırcır böceklerinin kabuğu bugün hala geleneksel Çin tıbbında panzehir olarak ve kansere karşı geliştirilen ilaçlarda kullanılıyor.

Pako pano

* Gümüş henüz iki buçuk aylık bir kedi. İlk bakım ve tedavileri yapılmış sağlıklı bir yavru. Kuru mama yiyor ve tuvalet terbiyesi var. Bir ömür boyu hayatını paylaşacağı ailesini arıyor. (533) 622 44 59

* Kuzum iki buçuk aylık sağlıklı bir yavru kedi ama gidecek yeri yok. Bu tatlı yavruyu sokaktan kurtaralım. Onun yeni ailesi olmak ister misiniz? (533) 622 44 59

* Bir buçuk yaşında olan kedimizin bir ayağı aksıyor. Tüm aşıları yapıldı. Şu an geçici olarak veterinerde kalıyor. Sokağa geri dönmemesi için kalıcı bir yer arıyoruz. (541) 669 71 43
Yazarın Tüm Yazıları